اولویت‌بندی راهبردهای مقابله با بیابان‌زایی در دشت یزد- خضرآباد با استفاده از روش کوک و سیفورد

انتخاب راهبردهای بهینه عامل موثری در افزایش کارایی طرح‌های احیای اراضی است، از سوی دیگر روند بیابانی شدن اراضی، در طی فرآیند تخریب محیط زیست حاصل عملکرد و برهم کنش میان عوامل متعددی است که انتخاب راهکارهای مناسب را با اشکال مواجه می‌کند. بنابراین، این پژوهش با هدف ارائه راهبردهای بهینه به صورت نظام مند و در قالب یک روش تصمیم‌گیری گروهی در دشت یزد– خضرآباد انجام گرفت. به این منظور در ابتدا، راهبردهای مهم از روش دلفی رتبه‌بندی شد. سپس با در نظرگرفتن رای تصمیم‌گیرندگان در رابطه با اولویت‌بندی راهبردها، رتبه‌بندی اولیه از راهبردها در قالب روش کوک و سیفورد (cookseiford’s method)، شکل گرفت. در ادامه با برآورد فاصله خطی هر راهبرد و شکل‌گیری ماتریس فواصل، اولویت نهایی راهبردها از حل مسئله تخصیص حاصل شده مورد ارزیابی قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که، راهبردهای جلوگیری از تغییر نامناسب کاربری اراضی (18a) و توسعه و احیاء پوشش گیاهی (23a) به‌ترتیب در رتبه اول و دوم باvalue=1  وreduced cost=0 ، به‌عنوان مهمترین راهبردهای مقابله با بیابان‌زایی، هستند. نتایج این پژوهش به مدیران مناطق بیابانی این امکان را می دهد که امکانات محدود را به شیوه های صحیح به کارگیرند تا از هدر رفتن سرمایه های ملی جلوگیری کنند.

prioritization of combating-desertification strategies in yazd-khezrabad plain using cook and seiford method

the optimal strategy selection is an influential factor to enhance the efficiency of land reclamation projects. on the other hand, the process of desertification of the land during environmental degradation is the consequence of the interaction between various factors that make it challenging to select appropriate solutions. therefore, this study aimed to provide systematic optimization strategies in the form of a group decisionmaking model in the yazdkhezrabad plain. the important strategies were identified using the delphi model. then, the alternative initial ranking was formed by cook and seiford method framework using the vote taken from the decision makers on strategies. finally, by estimating the linear distance of each option and including the matrix of the intervals, the last priority of the strategies was obtained from solving the assignment problem. the results indicated that the strategies of prevent land use inappropriate change (a18) and the regeneration of vegetation cover (a23) with value=1 and reduced cost=0, were identified as the most important combatingdesertification strategies in the region, respectively. the results of this study help desert managers to utilize limited facilities and capital dedicated to controlling the desertification process efficiently and effectively.