ارتباط برخی پارامترهای اقلیمی با روند نرخ فرونشست گرد و غبار در نیمه غربی و شرقی کلان‌شهر تهران

در این پژوهش، توزیع زمانی و مکانی نرخ فرونشست گرد و غبار در نیمه غربی و شرقی شهر تهران و پارامترهای اقلیمی موثر بر آن مطالعه شدند. در 34 نقطه از شهر، گرد و غبار توسط تله‌های شیشه‌ای مستقر روی بام، طی 12 ماه نمونه‌برداری و داده‌های اقلیمی از ادارات مربوطه، تهیه و آنالیز شدند. بیشترین میزان نرخ ‌فرونشست مربوط به نیمه غربی شهر و میزان کل آن از 54/52 تا 121/21 گرم بر مترمربع در سال متغیر بوده است. در هر دو نیمه شهر فصل تابستان دارای بیشترین میزان نرخ ‌فرونشست و مناطق مرکزی آن دارای بیشترین مقدار است. همبستگی‌های مثبت و معنی‌داری میان نرخ ‌فرونشست با دما و سرعت متوسط باد و همبستگی‌های منفی معنی‌داری میان نرخ ‌فرونشست با بارندگی و رطوبت نسبی در تمام ماه‌ها مشاهده شد، که توجیه کننده زیاد بودن نرخ ‌فرونشست در فصول خشک سال بوده است. نتایج رگرسیون گام‌به‌گام نشان داد، بارندگی مهم‌ترین عامل تاثیرگذار بر نرخ ‌فرونشست در هر دو نیمه از شهر بوده است. شهر تهران دارای موقعیت خاص جغرافیایی است وجود سدهای کوهستانی مانع خروج گرد و غبار از شهر و کریدور جریان هوای شهر تهران، با گسترش ساخت و ساز و بلند مرتبه‌سازی دچار مشکل شده است. از دیگر عوامل تاثیرگذار بر نرخ ‌فرونشست در این شهر علاوه بر فاصله از منبع برداشت، پارامترهای جوی می‌توان به وجود اراضی بایر اطراف شهر، پوشش‌ گیاهی، عملیات عمرانی و ترافیک اشاره کرد.

Relationship of Some Climatic Parameters to the Dust Deposition Trend in the Western and Eastern Half of Tehran Metropolis

In this study, spatialtemporal variation of dust deposition rate in the western and eastern half of Tehran and its climatic parameters affecting were studied. At 34 points in the city, dust samples were collected by glass traps from the roof, for twelve months, and the climatic data were obtained and analyzed from relevant organizations. The highest deposition rate is in the western half of the city and its total amount has varied from 54.52 to 121.21 g/m2/y. In both halves of the city, summer has the highest dust deposition rate and its central areas have the highest amount. There were significant positive correlations between dust deposition rate with temperature and medium wind speed, and there were significant negative correlations between dust deposition rate with rainfall and relative humidity in all months, which justifies the high dust deposition rate in the dry seasons of the year. The results of stepwise regression showed that rainfall was the most important factor affecting the dust deposition rate in both halves of the city. The city of Tehran has a special geographical location the presence of mountains like a barrier has prevented dust from leaving the city and the air inlet corridor of Tehran has faced problems due to the expansion of building construction and highrise building. Other factors affecting the rate of dust deposition in this city, in addition to the distance from the main source of dust production, atmospheric parameters can be mentioned the existence of barren lands around the city, vegetation cover, construction operations, and traffic.