ارزیابی راندمان مالی کشاورزان دشت اراک بر اساس ارزش اقتصادی منابع آب

آب مهم‌ترین عامل محدود کنندۀ توسعه کشاورزی است و لذا بررسی اقتصادی منابع آب بسیار مهم است. هدف مقاله حاضر تعیین ارزش اقتصادی منابع آب، بررسی راندمان مالی و تعیین قیمت آب کشاورزی در دشت اراک است. برای این منظور ارزش اقتصادی منابع آب برای محصولات زراعی گندم، جو، یونجه و ذرت در سال زراعی 1395-1394 با استفاده از یک مدل ریاضی بومی توسعه داده شده طی همین تحقیق تعیین شد. راندمان مالی برای سه حالت؛ آب رایگان، دریافت 10 درصد از آب بهای محاسبه شده و تمام آب بها، برآورد شد. نتایج نشان داد که راندمان مالی کشاورزان در حالت راندمان آبیاری 40 درصد به‌ترتیب برابر 2/38، 1/68 و 0/47 درصد و در حالت راندمان آبیاری 70 درصد به‌ترتیب برابر 2/07، 1/92 و 0/71 درصد به‌دست آمد. همچنین تحلیل حساسیت راندمان مالی با 10 درصد تغییر در درآمدها و هزینه‌ها انجام شد. راندمان آبیاری و راندمان مالی در شرایطی که آب به‌صورت رایگان در اختیار کشاورزان قرار داشته باشد هم‌راستا نیستند ولی در شرایط دریافت 10 درصد آب بهای محاسبه شده با یکدیگر هم‌راستا می‌شوند. راندمان مالی در مقابل تغییر در میزان درآمد کشاورزان از حساسیت بیشتری نسبت به تغییر در میزان هزینه‌ها برخوردار است.

Evaluation of the Financial Efficiency of Farmers Based on the Economic Value of Water Resources in Arak Plain, Iran

Water is the most crucial factor for agricultural development. Therefore, the economic evaluation of water resources is critical. The purpose of this paper was to determine the economic value of water resources, to evaluate the financial efficiency and to decide on the price of agricultural water in Arak plain. For this purpose, the economic value of water resources for wheat, barley, alfalfa and corn was identified in 2015 2016, using the mathematical model developed in this research. The results showed that the financial efficiency was calculated for three alternatives: freecost water, water cost equal to the 10% of the calculated price and water cost equal to the exact calculated price.  The irrigation efficiency of 40% financial efficiency was 2.38%, 1.68% and 0.47% , respectively, for the  aformentioned methods, and  the irrigation efficiency of 70% financial efficiency was 2.07, 1.92 and 0.71, respectively. Also, the sensitivity analysis of the financial efficiency was performed, with 10% change in the farmers income and costs. The results also revealed that irrigation efficiency and financial efficiency were not aligned when farmers had free water; however, they were aligned when the farmer paid 10% of the calculated price. Financial efficiency was more sensitive to changes in the farmers income when compared to the changes in costs.