ارزیابی آلودگی زیست‌محیطی و توزیع مکانی فلزات سنگین در گردوغبار خیابانی شهر اهواز

ریزگرد‌ها حاوی فلزات سنگین، نظیر سرب، روی، مس، کروم، کادمیوم و آرسنیک هستند، که می‌توانند اثرات مخربی بر سلامت انسان و محیط زیست وارد کنند. بررسی توزیع غلظت فلزات سنگین برای پایش آلودگی خاک و حفظ کیفیت محیط زیست امری لازم و ضروری است. برای ارزیابی سطح آلودگی فلزات سنگین در گردوغبار خیابانی شهر اهواز، تعداد 115 نمونه گردوغبار از پیاده‌‌روهای خیابان های اصلی جمع‌آوری شد. نمونه‌ها برای اندازه‌گیری غلظت فلزات سنگین به‌روش جذب اتمی (aas) آنالیز شدند. سطح آلودگی بر اساس فاکتور زمین‌انباشتگی، فاکتور آلودگی و فاکتور غنی‌شدگی برآورد شد. متوسط غلظت فلزات سنگین سرب، روی، مس، کروم، کادمیوم و آرسنیک به‌ترتیب : 179/6، 150/1، 179/7، 101، 5/6 و 14/2 میلی‌گرم بر کیلوگرم به‌دست آمد. ضریب همبستگی پیرسون نشان داد عناصر سرب، روی، مس و کروم دارای همبستگی معنی‌داری بوده که این ناشی از منابع انسان‌زاد در محیط است. از طرفی فلزات کادمیوم و آرسنیک همبستگی کمتری با دیگر فلزات از خود نشان دادند که ناشی از زمین‌زاد بودن این فلزات است. نتایج فاکتور آلودگی، فاکتور غنی‌شدگی و فاکتور زمین‌انباشتگی نشان داد سطح آلودگی فلزات سرب، روی، مس و کادمیوم در شهر اهواز بسیار بالا است و در مناطقی با تراکم جمعیت بالا، ترافیک سنگین و فعالیت‌های صنعتی، آلودگی شدیدی از نظر فلزات سنگین وجود دارد.

Environmental Investigation and Spatial Distribution of Heavy Metals in the Street Dust of Ahvaz City

Dusts contain heavy metals such as Pb, Zn, Cu, Cr, Cd and As that can threat humanchr('39')s health and environment. Therefore, the spatial distribution of heavy metals concentration and soil pollution monitoring and environmental quality protection seem to be essential. To assess heavy metals pollution level in Ahvaz street dust, 115 street dust samples were collected from main pedestrians. The samples were analyzed by Atomic Absorption (AAS). The pollution level was estimated based on the geoaccumulation index (Igeo), contamination factor (CF) and the enrichment factor (EF). The average concentration values of Pb, Zn, Cu, Cr, Cd and As were found to be 197.6, 150.1, 179.7, 101, 5.6 and 14.2 mg/kg, respectively. Pearsonchr('39')s correlation coefficient also indicated that Pb, Zn, Cu and Cr had a significant correlation showing similar possible anthropogenic sources. On the other hand, Cd and As showed a lower correlation with other metals, indicating that they belonged to the geogenic sources. The results of contamination factor, enrichment factor and geoaccumulation index also indicated that Pb, Zn, Cu and Cd had a high contamination level. Also, areas with high population density, heavy traffic volume, and industrial activities exhibited a high level of heavy metals contamination.