ارزیابی نقش شاخص‌های کمی و کیفی دشت و آبخوان در مکان‌یابی بهینه حوضچه‌های تغذیه مصنوعی (مطالعه موردی دشت خانمیرزا، استان چهارمحال‌ بختیاری)

دشت خانمیرزا در استان چهارمحال و بختیاری یکی از دشت های حاصلخیز کشور است که در آن کشاورزی رونق بسیاری دارد. اما کمبود بارش طی سالیان اخیر و برداشت بی رویه از چاه های موجود در منطقه، باعث کاهش سطح آب در چاه های برداشتی و حتی پدیده فرونشست زمین شده است. ازسوی دیگر استفاده زیاد از کودهای شیمیایی به خصوص کودهای نیتراته و کاهش حجم آب در آبخوان ها، باعث افزایش میزان املاح و مواد شیمیایی در آب زیرزمینی آن دشت شده است. بنابراین اهمیت ایجاد حوضچه های تغذیه مصنوعی به‌عنوان یکی از راهکارهای احیای آبخوان در این دشت بیش از پیش آشکار می‌شود. در این مطالعه، برای شناسایی مکان های مناسب ساخت حوضچه تغذیه، 12 عامل تاثیرگذار در انتخاب محل احداث حوضچه‌های تغذیه مصنوعی شناسایی و وزن آنها نسبت به یکدیگر با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (ahp) مشخص شده‌ است. در ادامه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)، تمامی لایه های تولید شده روی هم قرار داده شده و مکان های مناسب و اولویت دار شناسایی شده اند. ویژگی مکان های بهینه شناسایی شده در این پژوهش در راستای استفاده از پساب کشاورزی است. مطابق با یافته های این تحقیق از میان تمامی عوامل، افت تراز آب زیرزمینی بیشترین وزن (40 درصد) و شیب زمین با توجه به وجود شاخص نزدیکی به آبراهه‌های موجود به‌عنوان یک معیار مستقل کمترین وزن را به‌خود اختصاص داده و مکان‌هایی با وسعت حدود 18 کیلومتر مربع واقع در نواحی شمالی و شمال غربی دشت خانمیرزا در اولویت احداث حوضچه تغذیه قرار خواهند داشت.

Evaluation of Quantitative and Qualitative Indices of Plain and Aquifer on Optimum Location of Artificial Recharge Ponds (A Case Study of Khanmirza Plain, Chaharmahal Bakhtiari Province)

The Khanmirza plain is one of Iran rsquo;s fertile plains that is located in Chaharmahal Bakhtiari province. Agriculture in the area is very prosperous, but the lack of rain and overharvesting from consumption wells has led to a reduction in groundwater levels, even causing land subsidence. Moreover, the high usage of chemical manures, especially nitrate manures, has increased the number of solutes and chemical materials in the groundwater. Thus, for this plain, making artificial ponds is important to modify the storage of the aquifer. In this study, to define the optimum locations of the artificial ponds, the effect of 12 factors was considered. The analytic hierarchy process (AHP) method was used to introduce the weight of each parameter in comparison to other factors. Afterward, the spatial priority of all factors was derived using the Geographic Information System (GIS) technique. The produced GIS layers were laid on each other and the optimum locations were obtained. Agricultural drainage was an effective index for recharge purposes. The results of the study demonstrated that groundwater level decline got the maximum weight (40%), while the land slope had the minimum weight, since the vicinity to available floodways was considered as an independent criterion. The results also showed that regions with a total area of 18 km2 in north and northwest of the Khanmirza plain could be the optimum and most suitable places for artificial ponds construction.