بررسی اثر روش آبیاری بر شاخص برداشت و بهره‌وری آب دو رقم گندم در شرایط استفاده از کود ازته

استفاده بهینه از منابع آبی با توجه به شرایط اقلیمی کشور و خشکسالی‌های اخیر امری ضروری به‌نظر می‌رسد. یکی از راه‌کارهای مدیریتی مناسب، افزایش بهره‌وری آب در کشاورزی است. روش آبیاری و استفاده از سطوح مختلف کود نیتروژن از جمله عوامل تاثیرگذار در افزایش بهره‌وری آب هستند. لذا این پژوهش به‌منظور بررسی اثر روش آبیاری و کود نیتروژن بر شاخص برداشت و بهره‌وری آب دو رقم گندم، با 36 تیمار در قالب طرح آماری کاملاً تصادفی و به‌صورت کرت‌های دو بار خرد شده با سه تکرار در سال زراعی 98-97 در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی شهرستان کاشمر اجرا شد. تیمارها شامل دو روش آبیاری سطحی نواری با انتهای بسته و قطره‌ای به‌عنوان کرت های اصلی، سه سطح کود نیتروژن (از منبع اوره) شامل صفر، 50 و 100 کیلوگرم در هکتار به‌عنوان کرت‌های فرعی و دو رقم گندم پیشگام و سیروان به‌عنوان کرت‌های فرعی فرعی بودند. نتایج نشان داد که با تغییر روش آبیاری از نواری به قطره‌ای عملکرد دانه، شاخص برداشت و بهره‌وری آب به‌طور معنی‌داری افزایش یافت. نتایج همچنین نشان داد که عملکرد دانه و اجزای آن، شاخص برداشت و بهره‌وری آب در سطوح کودی 50 و 100 کیلوگرم در هکتار با هم تفاوت معنی‌داری نداشتند. از طرفی عملکرد دانه و اجزای آن، شاخص برداشت و بهره‌وری آب در رقم سیروان در مقایسه با رقم پیشگام به‌طور معنی‌داری بیشتر بودند (0/01 < p). با توجه به نتایج به‌دست آمده در این پژوهش می‌توان روش آبیاری قطره‌ای، سطح کودی 50 کیلوگرم در هکتار و رقم سیروان را برای منطقه خشک کاشمر پیشنهاد کرد.

Investigation the Effect of Changing the Irrigation Method on the Harvest Index and Water Productivity of Two Wheat Cultivars with the Use of Nitrogen Fertilizer

Optimal use of water resources seem to be necessary due to climate change and the recent drought conditions. One of the most important and effective management strategies is increasing water productivity in agriculture. Irrigation method and the use of different levels of nitrogen fertilizer are the effective factors in increasing the water productivity. Therefore, this study was conducted to investigate the effect of the irrigation method and nitrogen fertilizer on the harvest index and water productivity of two wheat cultivars with 36 treatments as a splitsplit plot based on a completely randomized design with three replications in the research farm of Natural Resources and Agricultural Research Center of Kashmar, during the 20182019 time period. The treatments were two irrigation methods including end blocked border and drip irrigation (tape) as the main plots, three levels of the nitrogen fertilizer from urea source including 0, 50 and 100 kg/ha as the sub plots and two cultivars of wheat including Pishgam and Sirvan as the subsub plots. The results showed that by changing the border irrigation method to the drip irrigation (tape) method, the harvest index and water productivity were increasesignificantly. The results also showed that grain yield and its components, including harvest index and water productivity, had no significant difference in 50 and 100 kg/ha nitrogen levels. On the other hand, grain yield and its components, harvest index and water productivity, were significantly higher in the Sirvan cultivar rather than the Pishgam one (P<0.01). According to the results obtained from this study, the drip irrigation method, 50 kg/ha nitrogen level and Sirvan cultivar could be recommended for the study region.