تغییرات زمانی و مکانی ردپای اکولوژیکی آب و تجارت آب مجازی در محصول بادام فاریاب و دیم در ایران

برآورد ردپای اکولوژیکی آب و تجارت آب مجازی در محصولات مختلف در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران می‌توانند به مدیریت بهتر منابع محدود آب کمک کند. در این مطالعه، تغییرات مکانی و زمانی اجزای ردپای اکولوژیکی آب در محصول باغی بادام فاریاب و دیم برآورد شده و میزان حجم تجارت آب مجازی طی دوره آماری 1387 تا 1393 در استان‌های تولیدکننده در سطح ملی برآورد شده است. نتایج نشان داد، در باغات دیم، به‌طور متوسط ردپای اکولوژیکی آب 9.2 متر مکعب بر کیلوگرم است که سهم آب سبز و خاکستری در کشت دیم 72 و 28 درصد است. استان ایلام و کهگیلویه و بویراحمد دارای بالاترین سهم آب سبز (به‌ترتیب 91 و 90 درصد) هستند، که دارای قابلیت بالایی در توسعه کشت دیم هستند. در مقابل متوسط ردپای اکولوژیکی آب در باغات فاریاب، 11.4 متر مکعب بر کیلوگرم است که به‌ترتیب سهم آب سبز، آبی و خاکستری 19، 71 و 10 درصد است. از این نقطه‌نظر استان‌های سیستان و بلوچستان، خوزستان و هرمزگان به‌ترتیب با 90 و 89 و 88 درصد بیشترین سهم آب آبی را نسبت به مجموع ردپای اکولوژیکی آب در کشور دارا هستند، که توجه به روش‌های بهینه‌سازی آبیاری ضرورت دارد. حجم کل آب مجازی تولید بادام دیم و فاریاب به‌ترتیب برابر با 1923 و 8242 میلیون متر مکعب است که از این مقدار، حدود 92 درصد یعنی معادل 9343 میلیون متر مکعب در سال به‌صورت تجارت آب مجازی از کشور صادر می شود.

spatial and temporal changes of ecological water footprint and virtual water trade in irrigated and rain-fed almond production at iran

estimating the ecological water footprint and the virtual water trade in different agricultural crops in arid and semiarid regions can help better manage the limited water resources.this research calculated temporal and spatial ecological water footprint of rainfed and irrigated almond production in national and provincial scale using during 2008 to 2014. the results show that annual average water footprint in rainfed almond is 9.2 m3/kg, which the share of green and grey water is 72% and 28%, respectively which ilam and kohgiloyeh boyerahmad have a largest share in green water footprint with 91% and 90%, respectively. in adition to, in irrigated almond, the annual average water footprint is 11.4 m3/kg, which the share of green, blue and grey water is 0.19%, 71% and 10%, respectively. sistan balouchestan, khuzestana and hormozgan have the highest share in blue water footprint. the total volume of water footprint of rainfed and irrigated almond production is 1923 and 8242 mcm, respectively. also, results show that about 92 percent of the total volume virtual water (equivalent to 9343 mcm per year) in almond production, has been exported to other countries through the virtual water trade.