پهنه‌بندی خطر سیلاب در رودخانه ایرانشهر با استفاده از مدل‌سازی عددی دوبعدی و Gis

امروزه تهیه نقشه‌های پهنه‌بندی سیلاب یکی از اطلاعات پایه و مهم در مطالعات طرح‌های عمرانی در دنیا محسوب می‌شود و قبل از هر گونه سرمایه‌گذاری و اجرای طرح‌های توسعه، بررسی آن در دستور کار سازمان‌های ذیربط قرار دارد. در این مقاله، پهنه‌بندی سیلاب با استفاده از مدل دوبعدی hecras و سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) ‌به‌منظور ارزیابی خطرپذیری طرح احداث ایستگاه راه‌آهن در مجاورت ساحل رودخانه ایرانشهر، در بازه‌ای به طول 2500 متر انجام شده است. استفاده از مدل هیدرولیکی دوبعدی در مقایسه با مدل‌های یک‌بعدی به‌کار رفته در تحقیقات گذشته، سبب شبیه‌سازی دقیق‌تر الگوی جریان ‌به‌خصوص در مناطق سیلاب‌دشت خواهد شد. در این مقاله، با توجه نقش مهم توپوگرافی منطقه در اطمینان از دقت محاسبات، از مدل رقومی ارتفاع (dem) با دقت بسیار بالا (در حدود دو متر) که از عکس‌های هوایی به‌دست آمده، استفاده شده است. بدین‌ترتیب میزان پیشروی سیلاب، عمق و سرعت جریان را در دوره بازگشت‌های مختلف با دقت بالایی است. بر اساس مقایسه پروفیل سطح آب در سیلاب‌های با دوره بازگشت 100 و 25 ساله، بیشترین اختلاف تراز سطح آب 5/0 متر بوده است که این مسئله با توجه شیب کم منطقه منطقی ‌به‌نظر می‌آید. نتایج این مقاله نشان می‌دهد که موقعیت ایستگاه راه‌آهن از نظر میزان خطرپذیری، در محدوده خطر متوسط و حاشیه سیلاب قرار دارد.

Floodplain Hazard Mapping in the Iranshahr River by Using Two-Dimensional Numerical Modelling and GIS

Today, the preparation of flood zoning maps is one of the basic and important issues in the study of development projects in the world; it is considered before any investment by the related organizations. In this paper, flood zoning was performed using the twodimensional model HECRAS and GIS in order to assess the risk of the construction of a railway station near the bank of the Iranshahr River, in a range of 2500 meters. Twodimensional hydraulic application could create a more accurate flow pattern in comparison to the onedimensional model used in the previous studies, especially in the flood plain areas. In this paper, due to the important role of the topography of the area in ensuring the accuracy of the calculation, a Digital Elevation Model (DEM) was used with very high precision (about 2 meters), as obtained from aerial photos. The results of this study indicated the onrush of flood, depth and flow velocity in different return periods. Based on the comparison of water surface profiles in the floodplains with the return period of 100 and 25 years, the maximum difference between the water levels was 0.5 m, which seemed to be reasonable by considering the low slope of the studied area. The results of this paper, therefore, showed that the location of the railway station was in medium risk and the outskirt of floodplain.