بررسی تاثیر ویژگی‌های خاک بر میزان فرسایش در سطح زیررده خاک با استفاده از pca (مطالعه موردی: دشت اردبیل)

خاک، یکی از مهم‌ترین منابع طبیعی کشورهاست که فرسایش موجب اتلاف آن می‌شود. در این پژوهش تاثیر ویژگی‌های خاک بر میزان فرسایش در سطح زیررده بررسی می‌شود. بدین‌منظور 77 نمونه‌ خاک (300 سانتی‌متر) تهیه و پارامترها در آزمایشگاه اندازه‌گیری شد. نیم‌تغییرنمای پارامترها با +gs و نقشه توزیع مکانی آنها یا سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis) تهیه شد. منطقه‌ با تلفیق نقشه‌های تیپ اراضی و زمین‌شناسی به اجزای واحد اراضی تفکیک و فرسایش آبی در هر واحد اراضی به‌روش epm براورد شد. با حفر پروفیل در نقاط مختلف منطقه، زیررده‌های خاک به‌روش جامع آمریکایی تعیین و مقدار متوسط پارامترها در هر زیررده براورد شد. برای تحلیل داده‌ها از آنالیز مولفه‌های اصلی (pca) استفاده شد. نتایج نشان داد از میان پارامترها، سه ویژگی سیلت، کربن ‌آلی و هدایت الکتریکی به‌عنوان مولفه اصلی اول 30/384 درصد؛ رس، شن و پوشش گیاهی به‌عنوان مولفه اصلی دوم 18/091 درصد و شیب و ارتفاع به‌عنوان مولفه اصلی سوم 15/330 درصد و در مجموع 63/805 درصد از میزان تغییرات فرسایش را توجیه می‌کند. کمترین و بیشترین میزان فرسایش (به‌ترتیب 69/12 و 343/57 مترمکعب در کیلومترمربع در سال) در‌ زیررده‌های xeralfs و fluvents براورد شد. کلاس شدت فرسایش زیررده‌های منطقه مطالعاتی، کم و متوسط تعیین شد.

Investigating the Effect of Soil Properties on Soil Erosion at Suborder Level Using PCA (A Case Study: Ardabil Plain)

Soil is one of the most important natural resources of countries in which erosion occurs. In this research, the effect of soil characteristics on the amount of erosion at the suborder level was studied. For this purpose, 77 soil samples (030 cm) were prepared and the parameters were determined in the laboratory. The semivariograms of soil parameters and their spatial distribution maps were prepared with GS+ and GIS, respectively. The study area was divided into work units by combining land use and geology maps and water erosion was estimated at each unit by the EPM method. By drilling profiles in different parts of study area, soil suborders were determined by Soil Taxonomy and the average values of parameters in each suborder was estimated. The principle components analysis (PCA) was then used for data analysis. The results showed that three parameters of silt, organic carbon and electrical conductivity could account for 30.384% as the first main component; clay, sand and vegetation could explain 11.189% as the second main component; and slope and height covered 15.330% as the third main component; in total, 63.805% percent of erosion variation could be justified by three main components. The lowest and highest amounts of erosion (69.12 and 343.57 m3/km2, respectively) were estimated in Xeralfs and Fluvents suborders. The erosion class of suborders at the study area was determined to be ldquo;few rdquo; and ldquo;medium rdquo;.