تاثیر روش‌های مختلف خاکورزی در تناوب‌های گندم- پنبه و گندم- کنجد بر میزان ترسیب کربن در خاک

با توجه به مزایای مختلف کاربرد روش‌های خاکورزی حفاظتی در اراضی کشاورزی از جمله کاهش اثرات تغییر اقلیم از طریق کاهش انتشار گاز دی‌اکسید کربن به جو، ناشی از ترسیب کربن در خاک، این پژوهش با دو تناوب گندم-پنبه و گندم-کنجد در ایستگاه تحقیقات کشاورزی بختاجرد شهرستان داراب (جنوب شرقی استان فارس) با دارای اقلیم گرم‌و‌خشک، در یک خاک لوم به‌مدت چهار سال با هدف بررسی و مقایسه میزان ترسیب کربن در روش‌های مختلف خاکورزی حفاظتی با روش مرسوم، انجام شد. نتایج نشان داد در تناوب گندم-پنبه، بیشترین و کمترین مقدار کل ترسیب کربن در عمق 200 سانتی‌متری خاک با میانگین 17/160 و 13/810 تن در هکتار به‌ترتیب با کاربرد روش بدون خاکورزی و خاکورزی مرسوم به‌دست آمد. بنابراین، کشت مستقیم گندم و پنبه باعث شد مقدار کل ترسیب کربن نسبت به روش خاکورزی مرسوم 24/26 درصد افزایش یابد که ارزش زیست‌محیطی مقدار افزایش ترسیب کربن در این عمق نسبت به روش کشت مرسوم معادل 103/274 میلیون ریال است. در تناوب گندم-کنجد، بیشترین و کمترین مقدار کل ترسیب کربن با میانگین 25/850 و 12/505 تن در هکتار به‌ترتیب در روش بدون خاکورزی و خاکورزی مرسوم حاصل شد. بنابراین، کشت مستقیم گندم و کنجد مقدار کل ترسیب کربن در عمق 200 سانتی‌متری خاک را نسبت به روش خاکورزی مرسوم بیش از 100 درصد (1/07 برابر) افزایش داد که ارزش زیست‌محیطی آن نسبت به روش کشت مرسوم معادل 412 میلیون ریال محاسبه شد. در تناوب گندم-پنبه و گندم-کنجد در شرایط مشابه، روش بدون خاکورزی می‌تواند جایگزین روش خاکورزی مرسوم شود.

The Effect of Tillage Methods in Wheat-Cotton and Wheat-Sesame Rotations on the Soil Carbon Sequestration

Given the various advantages of applying conservation tillage methods in the agriculture, including reducing the effects of climate change by decreasing the carbon dioxide emissions to the atmosphere caused by carbon sequestration in soil, this study was conducted with two wheatcotton and wheatsesame rotations at Agricultural Research Station Bakhtajerd, in Darab, the southeast of Fars Province, which had a warm and dry climate; this work was carried out in a loam soil during four years. The aim of this investigation was to compare the carbon sequestration (CS) in the soil after application of different conservation tillage methods with the conventional method. The results showed that in wheatcotton rotation, the maximum and minimum amount of CS in the 020 cm depth of soil with the average 17.160 and 13.810 t/ha could be obtained by using notill and conventional tillage, respectively. Therefore, notill increased CS by 24.26% in wheat and cotton cultivation, as compared to the conventional tillage. The economic value of this CS increment for the environment was $2459 per hectare. In the wheatsesame rotation, the highest and lowest CS was obtained with an average of 25.850 and 12.505 t/ha in notill and conventional tillage, respectively. Namely, direct seeding of wheat and sesame increased the CS at the 020 cm depth of soil by 107%, as compared to the conventional tillage with the economic value of $9809.5 per hectare. Under similar conditions, in wheatcotton and wheatsesame rotations, the conventional methods could be replaced by no tillage.