ارزیابی آلودگی فلزات سنگین در رسوب بستر دریاچه و خاک‌های سطحی بخش شرقی شهرستان ارومیه با استفاده از شاخص‌های آلودگی

آلودگی خاک به‌ فلزات سنگین یک مشکل جدی زیست‌محیطی است که سلامت بشر را تهدید می‌کند. پژوهش حاضر به‌‌منظور بررسی و شناسایی آلودگی فلزات سنگین آرسنیک، مس، سرب، روی و آهن متاثر از فعالیت‌های انسانی و طبیعی در رسوب بستر دریاچه و خاک‌های سطحی بخش شرقی شهرستان ارومیه واقع در استان آذربایجان غربی انجام شد. در مجموع تعداد 20 نمونه خاک و رسوب سطحی از عمق صفر تا30 سانتی‌متری به‌صورت تصادفی از مناطق مورد مطالعه جمع‌آوری شد. بعد از آماده‌سازی نمونه‌ها، عصاره‌گیری برای تعیین غلظت کل فلزات سنگین خاک با استفاده از اسید هیدروکلریک و اسید نیتریک صورت گرفت و غلظت کل فلزات توسط دستگاه icp-oes اندازه‌گیری شد .نتایج محاسبه فاکتور آلودگی نشان داد که مس، آهن، روی و سرب در کلاس آلودگی کم و متوسط و آرسنیک در 65.5 درصد نمونه‌ها در کلاس آلودگی بسیار زیاد قرار داشت. مقادیر بالای فاکتور آلودگی مس، سرب و روی در حاشیه شهر و فاکتور آلودگی آرسنیک در بستر دریاچه مشاهده شد. تجزیه‌و‌تحلیل نقشه‌های فاکتور آلودگی و شاخص بار آلودگی با نقشه کاربری اراضی و زمین‌شناسی، نشان داد که مس، سرب و روی بیشتر تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی و آرسنیک متاثر از مواد مادری در منطقه است.

Evaluation of Heavy Metals Pollution in Lakes Subsoil and Surface Soils in Urmia Eastern Region Using Pollution Indicators

Soil pollution by heavy metals is a serious environmental problem that threatens the human health. The present study was carried out to investigate and detect the contamination of heavy metals of arsenic, copper, lead, zinc and iron due to human and natural activities in the sediment of lake bed and the surface soils of the eastern part of Urmia Province, West Azarbaijan Province. A total of 20 soil samples and surface deposition from the depths of 0 to 30 cm were collected randomly from the studied areas. After preparing the samples, extraction was carried out to determine the concentration of the heavy metals in the soil by using hydrochloric acid and nitric acid, and the total concentration of metals was measured using ICPOES. The results of the calculation of the contamination factor showed that copper, iron, zinc and lead in the class of low and medium pollution and arsenic in 65.5% of the samples were very high in the class. The high concentrations of copper, lead and zinc contamination in the margin of the city and the contamination of arsenic in the lake bed were observed. The analysis of the contamination factor maps and contamination index with land use and geological map showed that copper, lead and zinc were mostly affected by human activities and arsenic influenced by the maternal materials in the region.