بررسی تاثیر احداث سد جره بر کیفیت آب رودخانه‌ زرد با استفاده از تحلیل‌های ناپارامتریک

رودخانه‌ها از مهم‌ترین منابع تامین آب، برای مصارف شرب و کشاورزی هستند. رودخانه زرد یکی از منابع آب سطحی استان خوزستان به‌شمار می‌رود. هدف از این پژوهش، ارزیابی کیفیت آب رودخانه‌ زرد و مشاهده‌ روند تغییرات کیفی آب این رودخانه در ایستگاه ماشین در بازه زمانی 13941376 توسط روش‌های آماری من‌کندال، اسپیرمن، تجزیه واریانس، حداقل اختلاف معنی‌دار (lsd) و تحلیل خوشه‌ای تاثیر احداث سد جره بر کیفیت آب است. با استفاده از آزمون lsd در مقایسه با سال 1394(سال شاهد) پارامترهای sar ، na، cl، ph تا سال 1389(قبل از احداث سد) در سطح اطمینان 95 درصد معنی‌دار بوده‌اند و بعد از احداث سد تغییرات معنی‌دار نبوده‌اند. طبق آزمون ناپارامتریک من‌کندال ph، ca و 2so4 دارای روند معنی‌دار صعودی به‌ترتیب به‌میزان 0/037، 0/393 و 0/376، متغیرهای cl، sar، na و دما دارای روند نزولی معنی‌دار به‌ترتیب به‌میزان 0/387، 0/417، 0/386 و 0/1 هستند. آزمون اسپیرمن نشان داد احداث سد به‌میزان 90 درصد باعث بهبود کیفیت آب رودخانه زرد از نظر شوری شده است اما طبق آزمون lsd این اختلاف معنی‌دار نبوده است. نتایج آنالیز واریانس نیز نشان داد پارامترهایsar ، na، cl، ph، ca و 2so4 دارای اختلاف معنی‌دار هستند. همچنین با استفاده از تحلیل خوشه‌ای داده‌های کیفی قبل از احداث سد جره به سه خوشه و پس از احداث سد به دو خوشه تقسیم‌بندی شدند که پس از احداث سد، متغیر tds در فاصله‌ کمتری نسبت به سایر متغیرها قرار گرفت. در‌نتیجه این امر باعث شده کیفیت آب آبیاری پایین‌دست تغییر یابد و میزان tds شباهت بیشتری با سایر متغیرهای مورد مقایسه داشته باشد.

Evaluation of the Quality of Irrigation Water of Downstream of the Zard River Using Statistical Analysis

Rivers are one of the most important source of water supply for drinking and farming purposes. Zard River is one of the surface water resources of Khuzestan province. The purpose of this study is to evaluate the quality of the river water and to observe the trend of changes in the water quality of this river in the Mashin station during the period of 19972015 by using the ManKendal, Spearman, variance analysis statistical methods and the least significant difference (LSD) and cluster analysis. LSD test shows SAR, Na, Cl, pH parameters up to 2010 (before Jare dam construction) were significant at 95% confidence level compared to 2015 (year of control). No changes were made after dam construction. According to MannKendal nonparametric test, pH, Ca and SO4 have a significant upward trend to the 0.037, 0.393 and 0.376 respectively, the variables Cl, SAR, Na and temperature have a significant decreasing trend to the 0.387, 0.417, 0.386 and 0.1 respectively. Also Spearman test shows that the dam improved the quality of river water regarding to salinity. Variance analysis show that pH, SAR, Na, Cl, Ca and SO4 have significant difference. Cluster analysis classified the qualitative data before the construction of the dam in three clusters and after the construction of the dam were divided into two clusters where TDS variable was less distant than other variables. As a result, the quality of the irrigation water is changed downward and the TDS is more similar to the other variables compared.