روند تغییرات کاربری اراضی در کانون‌های ریزگرد جنوب و جنوب شرق اهواز

طی چند دهه اخیر، تغییرات کاربری اراضی یکی از مهم‌ترین معضلات زیست‌‌محیطی در سراسر جهان بوده است. این مطالعه به‌منظور بررسی و تحلیل روند تغییرات کاربری اراضی با استفاده از تکنیک سنجش از دور در کانون‌های ریزگرد جنوب و جنوب‌شرق اهواز و اراضی اطراف آن انجام شد. بر ‌اساس شاخص استاندارد شده بارش (spi)، سال‌های 1986، 2002 و 2016 به‌عنوان سال‌های با وضعیت نزدیک به نرمال انتخاب شدند. سپس، نقشه‌های کاربری اراضی منطقه مطالعاتی با استفاده از تصاویر ماهواره لندست و روش‌های مختلف طبقه‌بندی نظارت‌شده، تهیه شد. به‌منظور افزایش دقت طبقه‌بندی تصاویر از شاخص mndwi استفاده شد. همچنین برای ارزیابی کارایی هر روش از پارامترهای دقت کلی و ضریب کاپا استفاده شد. در‌نهایت به‌منظور آشکارسازی تغییرات از روش مقایسه، پس از طبقه‌بندی استفاده شد. با توجه به نتایج پژوهش در دوره زمانی (1380-1365)، مساحت کاربری‌های پوشش گیاهی، سطوح مرطوب با پوشش گیاهی و سطوح آبی به‌ترتیب به‌‌میزان 419، 219 و 40/7 درصد افزایش و در مقابل مساحت کاربری مرتع ضعیف و بایر به‌میزان 36/6 درصد کاهش یافته است. از عمده‌ترین علل وقوع این تغییرات می‌توان به فاکتورهای انسانی همچون افزایش جمعیت و متغیرهای اقلیمی همچون بارش‌های مناسب اشاره کرد. در دوره زمانی (1394-1380)، مساحت کاربری‌های سطوح مرطوب با پوشش گیاهی، سطوح آبی و پوشش گیاهی به‌‌ترتیب به‌میزان 94، 49/3 و 46/7 درصد کاهش و در مقابل مساحت کاربری مرتع ضعیف و بایر به‌میزان 45/4 درصد افزایش یافته است. خشکسالی‌های اخیر، افزایش دما و مدیریت نادرست و غیر اصولی از منابع آبی در کاهش وسعت پوشش سبز و سطوح آبی و افزایش مساحت اراضی بایر مو‌ثر بوده‌اند. از سوی دیگر، در طول سه دهه گذشته، مساحت کاربری ساخته‌شده به‌میزان 157 درصد افزایش یافته است، در‌حالی‌ که مساحت کاربری رودخانه به‌میزان 28/8 درصد کاهش یافته است. این نتایج نشان‌دهنده تخریب کلی در منطقه بر اثر تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی است.

Land Use Changes in Dust Sources of South and South-East Ahwaz

In recent decades, land use changes have been one of the most important environmental issues worldwide. This study was carried out to investigate and analyse land use changes in dust sources of south and southeast Ahwaz and surrounding lands using remote sensing technique. Firstly, based on the standard precipitation index (SPI), the years 1986, 2002 and 2016 were selected as years with near normal situation. In the next step, land use maps of the study area were extracted using a Landsat satellite images and supervised classification methods. MNDWI index was used to increase the accuracy of image classification. In order to evaluate the efficiency of each method, the overall accuracy and kappa coefficient were used. Finally, to investigate land use change a postclassification comparison method was employed. According to research findings, in the first period (19862002), the area of vegetation, wet land with vegetation and water bodies have increased by 419%, 219% and 40.7%, respectively, in contrast, the area of barren and poor range has reduced by 36.6%. One of the major causes of these changes is human factors such as population growth and climate variables such as proper amounts of precipitation. In the second period (20022016), the area of wet land with vegetation, water bodies and vegetation has been decreased by 94%, 49.3% and 46.7%, respectively; in contrast, barren and poor range land has been increased by 45.4%. Recent droughts increase the temperature and incorrect and nonprincipled management of water resources has been effective in reducing green cover and water bodies and increasing in bare land. The results show that, during the three decades, builtup land has been increased by 157%, while River bed has decreased by 28.8%. These results indicate a total degradation in the region due to climate change and human activities.