وضعیت حاصلخیزی خاک سایه‌انداز گونه گون بادکنکی (astragalus fasciculifolius) تحت ‌تاثیر ترافیک جاده

گون بادکنکی (astragalus fasciculifolius) از جمله گونه‌هایی است که در مناطق خشک و نیمه‌خشک جنوب ایران پراکنش خوبی دارد و می‌تواند به‌سرعت در کنار جاده‌ها استقرار یابد. پژوهش حاضر به‌منظور بررسی تاثیر جاده و شدت ترافیک آن بر ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی و قابلیت استفاده عناصر غذایی کنار جاده و بررسی غلظت عناصر در بخش‌های هوایی گونه گون بادکنکی بود. 30 نمونه خاک و گیاه به‌صورت تصادفی از کنار جاده‌ها و فاصله 100 متری از لبه جاده‌ها جمع‌آوری و برخی ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی خاک و قابلیت استفاده عناصر اندازه‌گیری شد. غلظت عناصر در اندام‌های هوایی گیاه نیز اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که خاک‌های کنار جاده دارای مقدار شن و آهک بیشتر و سیلت و ph کمتری بودند. خاک‌های کنار جاده اصلی دارای مقدار پتاسیم کمتر و آهن، منگنز، روی و مس بیشتری نسبت به اراضی اطراف بودند درحالی‌ که این تفاوت برای جاده‌های فرعی درباره مقدار آهن و مس وجود نداشت. غلظت عناصر در گیاه نیز تحت‌ تاثیر جاده قرار گرفت و مقدار فسفر، پتاسیم، منگنز و روی افزایش معنی‌داری در گیاهان کنار جاده نشان داد. غلظت فسفر، آهن، روی و مس گیاه در جاده‌های اصلی و غلظت آهن و روی گیاه در جاده‌های فرعی ارتباط معنی‌داری با مقدار آن عناصر در خاک داشتند. تاثیر جاده‌ها بر تغییرات ویژگی‌های خاک و عناصر غذایی مربوط به افزوده‌شدن ترکیبات بستر جاده و انتشار ترکیبات حاصل از تردد وسایل نقلیه است. به‌طور کلی می‌توان نتیجه‌گیری کرد که خاک‌های کنار جاده، شرایط رطوبتی و تغذیه‌ای مناسب‌تری برای استقرار گونه astragalus fasciculifolius نسبت به خاک‌های اراضی اطراف دارند.

Soil Fertility Status of Astragalus Fasciculifolius Canopy as Affected by Road Traffic

Astragalus fasciculifolius is one of the most distributed plant species in the arid and semiarid regions of southern Iran. It may be well grown on roadside. This investigation was carried out to study the effect of road and its traffic intensity on the soil physicochemical properties and plant nutrients availability of roadside and to monitor the concentration of nutrients in the aerial parts of Astragalus fasciculifolius. Thirty soil and plant samples from roadside and 100 m distance from road were randomly collected and some physicochemical soil properties and nutrients availability were determined. Concentrations of the nutrients in the aerial parts of the plants were also determined. The results indicated that roadside soils had more sand and calcium carbonate equivalent than the adjacent lands. Soils of the main roadside had less K and more Fe, Mn, Zn and Cu than the adjacent lands; this difference in local road was observed only for Fe and Cu. Nutrients concentration in the aerial parts of the plants was affected by road, and P, K, Mn and Zn showed significant increases in the roadside plants. Concentrations of P, Fe, Zn and Cu in plants grown in main roadside and concentrations of Fe and Zn in plants grown in the local roadside were correlated with their contents in the soils. The effect of roads on soil properties change and nutrients availability may be related to the addition of road bed and emission of vehicles. Generally, it could be concluded that roadside soils had more suitable water and nutrition conditions for the growth of Astragalus fasciculifolius, as compared to the soils of the adjacent lands.