ارزیابی پتانسیل ریسک اکولوژیکی و سلامت انسانی برخی از فلزات سنگین در گردوغبار خیابانی شهر ایلام

قرارگرفتن در معرض گردوغبار خیابانی در طولانی‌مدت به‌دلیل پتانسیل سمّیت فلزات سنگین انباشته شده در آن می‌تواند باعث اثرات مضرر برای سلامت انسان از طریق استنشاق، بلع و جذب پوستی شود. در این مطالعه، تعداد 25 عدد نمونه گردوغبار خیابانی از پیاده‌‌رو خیابان‌های اصلی ایلام برداشت و به روش طیف‌سنجی جفت‌شده پلاسمای القایی (icpoes) اندازه‌گیری شدند. میانگین غلظت فلزات مورد مطالعه به‌ترتیب: سرب (58.80)، روی (213.24)، مس (63.12)، کروم (45.84)، کادمیوم (0.37)، نیکل (43.76)، وانادیوم (30.92) و آرسنیک (5.00) میلی‌گرم بر کیلوگرم است. بر اساس مقدار میانگین پتانسیل ریسک اکولوژیکی (er) فلزات سنگین سرب، روی، مس، کروم، نیکل و وانادیوم دارای پتانسیل ریسک اکولوژیکی کم و کادمیوم دارای ریسک اکولوژیکی متوسط هستند. بیشترین میزان خطر غیر‌سرطان‌زایی (hq) در کودکان و بزرگسالان به‌ترتیب مربوط به فلز آرسنیک از طریق مسیر بلع و فلز کروم از طریق مسیر جذب پوستی است و کمترین میزان مربوط به فلز کادمیوم از طریق مسیر تنفس است. مقادیر خطر تجمعی غیر‌سرطان‌زایی (hi) در هر سه مسیر جذب در گروه سنی کودکان بیشتر از بزرگسالان است. همچنین در هر دو گروه سنی، کروم دارای بیشترین خطر سرطان‌زایی (ri) و سرب کمترین خطر را دارد. نتایج به‌دست آمده از پتانسیل ریسک اکولوژیک و ریسک سلامت انسانی، نشان داد که منبع آلودگی فلزات مورد مطالعه فعالیت‌های انسان‌زاد از قبیل ترافیک، تاسیسات صنعتی و سوختن سوخت‌های فسیلی در منطقه مورد مطالعه است.

Assessment of Potential Ecological and Human Health Risk of Some Selected Heavy Metals in Street Dusts in Ilam

Long term exposure to street dust because of the potential toxicity of heavy metals can cause harmful effects on the humanchr('39')s health by inhalation, ingestion and dermal contact. In this study, 25 dust samples were collected from the sidewalks of the main streets of Ilam and analyzed by inductively coupled spectroscopy (ICP OES) method. The mean concentration of the studied metals was: Pb (58.80), Zn (213.24), Cu (63.12), Cr (45.84), Cd (0.37), Ni (43.73) V (30.92) and As (5.00) (mg / kg). Based on the average value of the potential ecological risk (Er), the heavy metals of Pb, Zn, Cu, Cr, Ni and V had a low ecological risk and Cd showed a moderate one. The highest non carcinogenic risk (HQ) in children and adults was related to As through ingestion and Cr through the dermal contact pathway; on the other hand, the lowest amount was due to the Cd via the inhalation. Cumulative non carcinogenic hazard (HI) of all heavy metals in the street dust have been found to be higher for children rather than adults. In both age groups, Cr and Pb had the highest and lowest risk of carcinogenicity (RI), respectively. The obtained results, therefore, indicate that the main source of heavy metals in the study area is anthropogenic sources such as traffic, industrial facilities and fossil fuels burning.