بررسی رابطه شاخص تنوع و تفرق خاک‌ها با تکامل خاک در اقلیم نیمه‌خشک استان چهارمحال و بختیاری

زمین نماها مجموعه ای از واحدهای اراضی متفاوت با اندازه، شکل و آرایش مکانی هستند که دائم تحت تاثیر وقایع طبیعی و فعالیت های انسانی قرار دارند. لزوم درک پویایی و نایکنواختی زمین نماها و تغییرات محیطی اهمیت بسزایی دارد. به‌منظور آنالیز کمی و تفسیر عامل‌های موثر بر تغییرات محیط و تنوع اراضی، شاخص های تنوع برای تحلیل زیست‌بوم ها استفاده می شود. در این مطالعه، روابط بین تکامل خاک و واحدهای ژئومورفیک با استفاده از بررسی شاخص های تفرق و تنوع خاک در بخشی از اراضی نیمه‌خشک استان چهارمحال و بختیاری مورد مطالعه قرار گرفت. در محدوده مورد مطالعه سه رده مالی سولز، اینسپتی سولز و انتی سولز شناسایی شده است. تکامل خاک در منطقه مورد مطالعه بیشتر تحت تاثیر پستی و بلندی، مواد مادری و همچنین در برخی از مناطق سطح آب زیرزمینی است به‌نحوی که در مناطق با توپوگرافی زیاد تکامل حداقل و در مناطق مسطح و نسبتاً پایدار خاک های متکامل مشاهده شده است و تاثیر واحدهای ژئومورفیک به‌وضوح مشخص است. شاخص های تنوع و تفرق با کاهش سطوح سلسله مراتب افزایش می یابند و روابط به‌دست آمده روابط غیرخطی هستند. رابطه مثبت و غیرخطی بین شاخص های تنوع و تفرق موید نظریه سیستم دینامیک غیرخطی در خاک های مورد مطالعه است.

Investigation of Pedodiversity Indices, Soil Differentiation and Soil-Landscape Evolution in the Semi-Arid Region of Chaharmahal-Va-Bakhtiyari Province

Landscapes are considered as a series of different land units with a size, shape and location arrangement that are permanently under the influence of natural events and human activities. Understanding the dynamics and heterogeneity of landscapes and environmental changes is of great importance. In order to quantitatively analyze and interpret the factors affecting the changes in the environment and terrain diversity, diversity indices were used to analyze the ecosystem. In this study, the relationships between soils evolution and geomorphic surfaces were investigated by applying pedodiversity indices in a part of a semiarid region of ChaharmahalVaBakhtiyari Province. In the studied area, three orders were recognized: Mollisols, Inceptisols, and Entisols. The results showed that soil evolution in the studied area was mostly influenced by topography, parent material and the underground water level; that is, in the higher lands, the lowest evolution was observed while in the plain ones, the soil of the higher evolution observed. In addition, the effect of geomorphic surfaces were obvious. Pedodiversity indices increased under the decrease of the hierarchy levels. In addition, the obtained equations revealed the nonlinear relationships in the area of geomorphic surfaces. The positive and nonlinear relationship between pedodiversity indices confirmed the nonlinear dynamic system in the studied soils.