تغییرات شکل‌های پتاسیم و کانی‌های رسی در خاک زیر کشت پرتقال با سنین مختلف در شهرستان داراب (استان فارس)

با وجود اهمیت پتاسیم در تغذیه درختان پرتقال و استفاده از کودهای پتاسه، اطلاعات کمی درباره میزان رهاسازی پتاسیم در ریزوسفر و خاک‌های زیر کشت این محصول وجود دارد. لذا به‌منظور بررسی هوادیدگی کانی‌های میکایی و تغییر شکل‌های مختلف پتاسیم در خاک‌های زیرکشت درختان پرتقال، از یک باغ بزرگ پرتقال در شهرستان داراب دارای درختان با سنین 5، 10 و 20 ساله از توده خاک و ریزوسفر درختان و همچنین خاک کشت نشده از سه عمق 300، 6030 و 10060 سانتی‌متری نمونه‌برداری شد. غلظت پتاسیم محلول، تبادلی، غیرتبادلی و کانی‌های رسی خاک‌ها اندازه‌گیری شد. نتایج بیانگر کاهش میانگین پتاسیم محلول و تبادلی خاک‌های زیر کشت نسبت به خاک‌های کشت نشده است. میزان پتاسیم غیرتبادلی در خاک‌های زیر کشت درختان 20 ساله نسبت به درختان دیگر و خاک‌های کشت‌نشده کاهش نشان می‌دهد. در تمامی نمونه‌ها با افزایش عمق از میزان پتاسیم محلول و تبادلی کاسته می‌شود. همچنین تغییرات کانی‌های رسی نشان‌دهنده کاهش مقدار کانی ایلیت و افزایش کانی‌های اسمکتیت و مختلط ایلیت اسمکتیت با افزایش سن باغ‌های مورد مطالعه است. با افزایش سن درختان، گسترش سیستم ریشه‌ای و جذب بیشتر پتاسیم خاک، تغییرات کانی‌های رسی نیز با شدت بیشتری صورت گرفته است. لذا بر اساس نتایج به‌دست آمده، به‌منظور جلوگیری از کاهش بیش از حد ذخیره پتاسیم در خاک‌های زیر کشت درختان پرتقال به‌ویژه در باغ‌های با سنین بیشتر، بر کوددهی پتاسیم متناسب با آزمون خاک در منطقه مورد مطالعه تاکید می‌شود.

Changes in Different Forms of Potassium and Clay Minerals in Soils as Influenced by Different Aged Orange Trees (Citrus sinensis) in Darab, Fars Province

Despite the great importance of potassium applied as a fertilizer in the orange orchards, no information is currently available regarding the rate of potassium release from rhizosphere and the bulk soils of such trees. The objectives of this study were to investigate the weathering of micaceous minerals and their nonexchangeable K release and also, to examine the status of different forms of K in the rhizosphere and bulk soils of orange orchards with different ages in Darab, Fars Province. Samples were, accordingly, taken from the rhizosphere and bulk soils of orange orchards with the ages of 5, 10 and 20 years; also, virgin soils (control) were obtained from three soil depths including 0 -30, 30 -60, and 60 -100 cm. Water soluble, exchangeable and nonexchangeable K, and the clay mineralogy of the soils were determined. The results demonstrated that the concentration of soluble and exchangeable K in the cultivated soils was less than that in the control soil and that the concentration of nonexchangeable K in the soils of 20yearold orchards was less, than that in other soils. Soluble and exchangeable K values decreased with depth in all soils. Clay mineralogy investigation also showed that the quantity of illite decreased and that of smectite and illitesmectite increased as the age of orange trees was raised. With increasing the age of orange trees and root development, more potassium could be taken up from soil and more changes occurred in the soil minerals. In order to avoid a very high decline in the reserved K in the soils under orange trees, particularly in the orchards with older trees, K fertilization has to be taken more seriously based on the soil testing results.