تغییر پذیری برخی از خصوصیات کیفی خاک سطحی در مقیاس زمین نما در اراضی مرتعی

بررسی خصوصیات کیفی و پدولوژیکی خاک بر روی اجزای متفاوت اراضی شیب دار مواج ، موجبات بهره برداری بهتر از خاک در این گونه اراضی را فراهم می سازد . علی رغم اهمیت شناخت میزان تغییر پذیری خاکها در مدیریت بهتر آنها هیچ گونه مطالعه ای در زمینه مقدار تغییرات کیفیت خاکها در سطح زمین نما در کشور ما انجام نشده و عمده بررسی ها خصوصیات پدولوژیکی را شامل گردیده است . این پژوهش با هدف بررسی دقیق میزان تغییر پذیری برخی از ویژگی های کیفیت خاک سطحی در مقیاس زمین نما در اراضی مرتعی اطراف شهرستان سمیرم انجام گرفت .برای نمونه برداری از این منطقه یک شبکه منظم مربعی 12×10 نقطه ای با فواصل نقاط 30 متر پیاده و از محل گره های این شبکه 120 نمونه خاک سطحی از عمق 15-0 سانتی متر برداشته شد و متغیرهای کربن آلی ، فعالیت آنزیم فسفاتاز، تنفس میکروبی ، ph, ec در انها اندازه گیری شد . ضخامت افق a ودرصد رطوبت حجمی خاک سطحی نیز در محل گره های شبکه در صحرا تعیین شد .بررسی ها نشان داد که قسمت های پایین شیب شامل پایه و انتهای شیب حداکثر میزان فعالیت آنزیم فسفاتاز ، تنفس میکروبی ، ضخامت افق a، کربن آلی و ec را داراست . در مقابل خاک های واقع بر شانه شیب حداقل ویژگی فوق را دارا هستند و قله شیب و شیب پشتی تا حدودی تخریب شده و در درجه بعدی قرار می گیرند . ph نسبت به سایر پارامترها روند معکوس نشان داد . خاک های مورد بررسی اساسا مشکل شوری نداشته و به نظر می رسد حداکثر ec این خاک ها ds/m 7/0 در قسمت های پایینی شیب برای فعالیت های میکروبی محدود کننده نمی باشد . علت تفاوت بسیار فاحش کیفیت خاک در موقعیت های متفاوت زمین نما بر اساس ویژگی های مورد بررسی را می توان به طور عمده به تفاوت در میزان وطوبت موثر دریافتی وسرعت فرسایش و رسوب دراین موقعیت ها نستب داد . هم چنین تفاوت بسیار فاحش فوق نشان دهنده درجه تخریب بسیار شدید اراضی مورد بررسی می باشد . از آنجایی که انجام مدیریت متفاوت در موقعیت های متفاوت شیب عملا میسر نیست ضرورت دارد به منظور حفظ بهبود و بهبود کیفیت خاک ، عملیات حفاظتی و اصلاحی بر اساس بخش با حداکثر تخریب کیفیت خاک تنظیم گردد .