ارزیابی مقدمات ژنوتیپ های گلرنگ (Carthamus tinctorius) نسبت به بیماری ...

بوته میری گلرنگ یکی از مهم ترین بیماریهای گلرنگ در منطقه اصفهان است. هدف از این بررسی شناخت عامل بیماری زای بوته میری در منطقه اصفهان و ارزیابی مقدماتی مقاومت نسبی ژنوتیپ های مختلف گلرنگ به این بیماری بود. دراین پژوهش با نمونه برداری از بوته های آلوده از مزارع گلرنگ در منطقه اصفهان، گونه های مختلف فوزاریوم جداسازی شده و برای اثبات بیماری زایی جدایه های قارچ، از دو روش آزمایشگاهی و گلخانه ای استفاده شد. در ضمن 60 ژنوتیپ گلرنگ شامل لاین های اصلاحی انتخاب شده از توده های بومی مختلف و ژنوتیپ های خارجی به منظور بررسی عکس العمل آنها به بیماری در یک طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه مورد ارزیابی قرار گرفتند. آلودگی مصنوعی بوته ها از طریق سوسپانسیون اسپور قارچ عامل بیماری با غلظت 10 به توان 6 اسپور در هر میلی لیتر سوسپانسیون در قسمت پائین طوقه و در مرحله طویل شدن بوته ها (8 هتفه بعد از کاشت) انجام گردید و طول منطقه نکروزه شدن در طوقه گیاه و درصد مرگ و میر مورد اندازه گیری قرار گرفت.نتایج آزمایش نشان داد که عامل بیماری بوته میری گلرنگ درمنطقه اصفهان قارچ fusarium solani بود و تفاوت معنی داری بین ژنوتیپ ها از لحاظ عکس العمل به بیماری وجود داشت. مقاوم ترین و حساس ترین ژنوتیپ به ترتیب لاین های اصلاحی iute 14310 و iutc 121 با میانگین نکروزه شدن 67/9 و 33/28 میلی متر و میزان مرگ و میر 32 و 70% بودند. بر اساس میانگین نکروزه شدن و درصد مرگ ومیر، ژنوتیپ ها به صورت معنی داری به 5 گروه مشخص شامل مقاوم ( 7 ژنوتیپ)، نسبتا مقاوم (19 ژنوتیپ)، متحمل (29 ژنوتیپ)، نسبتا حساس (3ژنوتیپ) و حساس (2 ژنوتیپ) گروه بندی شدند. واریته های تجاری خارجی شامل ac stirling و saffire در گروه متحمل ac sunset در گروه نسبتا مقاوم قرار داشتند. توده بومی کوسه که در منطقه اصفهان به طور وسیع کشت می گردد، جز گروه ژنوتیپی حساس بود. ضرایب تنوع فنوتیپی (85/23%) و ژنتیکی (23/18%) و وارثت پذیری عمومی نسبتا بالا (59%) برای نکروزه شدن و هم چنین ضرایب تنوع فنوتیپی (25%) و ژنتیکی (21%) و وراثت پذیری عمومی بالا (73%) برای میزان مرگ و میر نشان داد که تنوع ژنتیکی کافی برای مقاومت به بیماری وجود دارد و انتخاب برای ژنوتیپ های مقاوم به بیماری پوسیدگی ریشه فوزاریومی می تواند موثر باشد.