پراکنش نیکل، منگنز و کادمیوم در خاک و محصولات کشاورزی در منطقه استقرار مجتمع فولاد مبارکه

آلودگی خاک و تجمع فلزات سنگین در محصولات کشاورزی در مناطق صنعتی یکی از مهم ترین مسایل زیست محیطی است که زندگی گیاهان، حیوانات و انسان را تهدید می نماید. هدف از این پژوهش بررسی پراکنش نیکل، منگنز و کادمیوم در خاک و محصولات کشاورزی در منطقه اطراف مجتمع فولاد مبارکه بوده است. در این بررسی بر اساس نقشه های رده بندی و قابلیت خاک و با در نظر گرفتن جهت باد غالب د رمنطقه (جنوب غربی- شمال شرقی)، 50 منطقه مجزا گردید. در هر منطقه از 4 عمق (5-0، 10-5، 20-10و 40-20 سانتی متری) نمونه برداری گردید و در مجموع تعداد 200 نمونه خاک تهیه شد. غلظت نیکل، منگنز و کادمیوم قابل استخراج با dtpa در نمونه های خاک، اندازه گیری شد. هم چنین غلظت کل نیکل، منگنز و کادمیوم در اندام های هوایی 36 نمونه از هجده نوع محصول کشاورزی عمده در این مناطق اندازه گیری شد.نتایج نشان داد ، حداکثر غلظت نیکل و منگنز قابل استخراج dtpa در شمال شرق منطقه و در لایه 5-0 سانتی متری خاک بوده است (به ترتیب 2/4 و 312 میلی گرم در کیلوگرم خاک). غلظت این دو عنصر در لایه های 10-5، 20-10 و 40-20 سانتی متری خاک کاهش یافته است ( به ترتیب 7/2، 7/2، 1/2 و 200، 212، 146 میلی گرم در کیلوگرم خاک). غلظت نیکل و کادمیوم در اندام های هوایی محصولات کشاورزی منطقه در حد تشخیص دستگاه جذب اتمی نبود ولی غلظت منگنز در اندام هوایی برنج 6/716 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک گیاهی بود که در مقایسه با استاندارد آژانس حفاظت محیط زیست آمریکا ( حدود 100-15 میلی گرم در کیلوگرم ماده خشک گیاهی) بالا بوده است.