بررسی پایداری عملکرد ارقام و دو رگه های امیدبخش پنبه در شمال خراسان و دشت مغان

به منظور دست یابی به ژنوتیپ هایی با خواص کمی وکیفی مطلوب و سازگار در شرایط آب و هوایی متفاوت ،‌ تعداد هشت ژنوتیپ و دو رگه پنبه در قالب طرح آزمایشی پایه بلوکهای کامل تصادفی با رقم شاهد ( ورامین ) در 4 تکرار و در 6 منطقه از سال 1376 به مدت دو سال مورد مطالعه قرار گرفتند . با استفاده از آزمون بارتلت تعدادی از مناطق از ادامه تجزیه آماری حذف و پس از اطمینان از یکنواختی آزمایش ها ،‌تجزیه مرکب بر اساس محیط ( سال × مکان ) و با فرض تصادفی بودن محیط و ثابت بودن ارقام انجام گردید . نتایج بدست آمده از تجزیه واریانس مرکب نشان داد که عملکرد ژنوتیپها در سطح یک درصد معنی دار است . همچنین در تجزیه واریانس مرکب تفاوت بین محیط ها واثر متقابل محیط ×‌ ژنوتیپ در سطح یک درصد معنی دار بود . برای گزینش بهترین واریته با عملکرد بالا و پایدار ، آماره های غیر پارامتری مختلف تجریه پایداری شامل تیپ i پایداری ( cv si^2 ) ، تیپ ii پایداری بی آلفا به توان 2 ، دبلیو به توان 2) ،‌تیپ iii پایداری ( sd به توان 2 ) و همچنین آماره های غیر پارامتری بر اساس میانگین رتبه ارقام ( r ( ، انحراف معیار رتبه ( sdr) و روش گزینش هم زمان آماره های پارامتری و غیر پارامتری برای عملکرد و پایداری ( ysi) محاسبه گردیدند . در نهایت با درنظر گرفتن خصوصیات مهم زراعی و تکنولوژیکی ارقام از قبیل عملکرد ،‌زودرسی ،‌طول الیاف ، کیل و درصد یکنواختی و ظرافت الیاف ،‌ دورگه کولر × بلغار به عنوان رقم جدید پرمحصول و پایدار و واجد صفات مطلوب به عنوان جایگزین رقم ورامین ، گزینش گردید .