بررسی تغییرات مکانی فلورید محلول خاک در مناطق کشاورزی، غیر کشاورزی، شهری و صنعتی استان اصفهان

در این مطالعه که قسمت وسیعی از زمین های کشاورزی و مراکز بزرگ صنعتی استان اصفهان را در برمی گیرد، کاربری ها به سه دسته کشاورزی، بایر و غیر کشاورزی، شهری و صنعتی تقسیم بندی شد و در کل 257 نمونه از خاک سطحی (عمق200 سانتی متر) منطقه برداشت شده و غلظت فلورید محلول خاک اندازه گیری شد. برای تعیین ساختار مکانی توزیع فلورید در خاک ها از نرم افزار gs+ و برای تهیه نقشه توزیع مکانی آن از روش کریجینگ نقطه ای و نرم افزار surfer استفاده شد. نتایج نشان داد که میانگین غلظت فلورید محلول در خاک های اصفهان ( mg l0.185) بیشتر از میانگین خاک های دنیا ( mg l0.153) است، همچنین فلورید محلول خاک، دارای کلاس وابستگی مکانی متوسط بود که نشان دهنده کنترل تغییرات مکانی آن به وسیله ویژگی های ذاتی و مدیریتی است. میانگین غلظت فلورید محلول خاک در زمین های کشاورزی و شهری به طور معنی داری بیشتر از زمین های بایر و غیر کشاورزی بود که علت این افزایش در زمین های کشاورزی، احتمالاً مصرف کودهای فسفره و در مناطق شهری، فرونشست اتمسفری فلورید در اثر فعالیت برخی از صنایع نظیر تولید فولاد است. بیشترین غلظت فلورید محلول با توجه به نقشه کریجینگ در اطراف رودخانه زاینده رود و در قسمت های مرکز و غرب منطقه مطالعاتی مشاهده شد.

Spatial Distribution of Water Soluble Fuoride in the Agricultural, Uncultivated, Urban and Industrial Rgions of Isfahan Province

This study covers a large agricultural and industrial area of Isfahan province, including three types of land use, i.e., agricultural, uncultivated, industrial and urban types. A total of 275 samples from surface soil (020 cm) were collected and water soluble fluoride concentrations of them were measured. The spatial structure of water soluble fluoride in the soils was determined by omnidirectional variogram in the GS+ software. The spatial distribution of water soluble fluoride in the soil was mapped by employing the point kriging method in the SURFER software. The results showed that the mean of the water soluble fluoride concentration in Isfahan soils (0.85 mg L1) was higher than the mean world soils (0.53 mg L1). The water soluble fluoride showed moderate spatial dependence, indicating that the spatial variability of water soluble fluoride was mainly controlled by intrinsic and extrinsic factors. The mean water soluble fluoride concentration was significantly higher in agricultural and urban areas, as compared with the uncultivated land. This could be due to application of phosphate fertilizer in agricultural areas and the atmospheric fallout of fluoride from the industrial sources such as steel factories. According to the generated kriging map, the higher concentration of fluoride was mainly recorded around the Zayande Rood River and in the central and western parts of the study area.