اثر چهار نوع درخت پهن‌برگ بر ذخیره‌سازی و معدنی‌شدن کربن و نیتروژن خاک در عرصه جنگلی شهرستان نور

با هدف بررسی اثر درختان جنگلی پهن برگ (توسکا قشلاقی، اوجا، سفیدپلت و انجیلی) و موقعیت تاج آنها بر ذخیره سازی و معدنی شدن کربن و نیتروژن خاک، پژوهش حاضر در عرصه جنگلی جلگه ای شهرستان نور صورت گرفت. نمونه برداری خاک از دو موقعیت کنار تنه اصلی و زیر تاج درخت در میکرو قطعه نمونه (سطح 30 × 30 و عمق 15 سانتی متری) صورت گرفت. مشخصه های لاشبرگ (کربن و نیتروژن)، فیزیکی (وزن مخصوص ظاهری، بافت و محتوی رطوبت خاک)، شیمیایی (اسیدیته، هدایت الکتریکی، کربن آلی، ازت کل و کلسیم قابل جذب)، بیوشیمی و بیولوژی (نرخ خالص معدنی شدن نیتروژن و تنفس میکروبی) خاک در محیط آزمایشگاه مورد سنجش قرار گرفت. سرعت معدنی شدن کربن (cmr) با استفاده از رابطه (مدت زمان انکوباسیون (ساعت) × حجم خاک (گرم) / مقدار دی اکسید کربن (مول کربن) = cmr) و میزان ذخیره کربن و نیتروژن خاک (تن در هکتار) با استفاده از درصد کربن آلی و نیتروژن، وزن مخصوص ظاهری و عمق نمونه برداری خاک محاسبه شد. نتایج حاکی از آن است که میزان ذخیره کربن خاک در بخش تحتانی گونه های درختی مورد مطالعه، تفاوت آماری معنی داری را نشان نداد، در حالی که مقدار ذخیره نیتروژن خاک به طور معنی دار در بخش تحتانی گونه توسکا قشلاقی (0.79 تن در هکتار) بیشتر از گونه های سفیدپلت، اوجا و انجیلی (به ترتیب 0.69، 0.45 و 0.21 تن در هکتار) بوده است. معدنی شدن کربن (0.001 مول کربن در کیلوگرم خاک در روز) و نیتروژن خاک (0.3 میلی گرم نیتروژن در کیلوگرم خاک) در بخش تحتانی توسکا قشلاقی، به طور معنی دار بیشتر از سایر گونه های درختی بوده است. موقعیت نمونه برداری اثر معنی داری بر فرایند ذخیره سازی و معدنی شدن کربن و نیتروژن خاک نداشته است. مطابق با نتایج، ذخایر و معدنی شدن کربن و نیتروژن بیشتر تحت تاثیر کیفیت لاشبرگ و مشخصه های شیمی خاک قرار دارند.

The Effect of Four Types of Broad-Leaved Trees on Soil C and N Storage and Mineralization in Forest Areas of Noor City

The effect of broadleaved forest trees (Alnus glotinusa, Ulmus glabra, Popolus caspica and Parrotia persica) and their canopy position on soil C and N storage and mineraization in the plain forest areas of Noor was investigated. Soil samples were taken from two positions (near and away from the main stem) with the microplots of 30 times;30 times;15 cm. Litter (C and N), soil physical (bulk density, texture and water content), chemical (pH, EC, organic C, total N and available Ca), biochemical and biological (N mineralization and microbial respiration) characteristics were measured at the laboratory. Carbon mineralization rate (CMR) was calculated using the equation [incubation time period (hour) times;soil volume (gr) / CO2 amount (mol C)]. Soil C and N storage (ton/ha) was calculated by C and N contents, bulk density, and the soil sampling depth. The results showed that there was no significant difference between the C storage under the studied tree spcies, whereas N storage presented significantly greater amounts, under Alnus glotinusa (0.79 ton/ha) rather than Ulmus glabra, Popolus caspica and Parrotia persica (0.69, 0.45 and 0.21 ton/ha, respectively). The higher values of soil C (0.001 mol C/kg) and N (0.3 ml N/kg) mineralization were significantly recorded under Alnus glotinusa instead of tree species. Soil C and N storage and mineralization process were not affected by the sampling positions. According to the results, soil C and N storage and mineralization were influenced by litter quality and soil chemistry.