ارزیابی تاثیر برخی عوامل محیطی بر میزان انحلال گچ در خاک‌های گچی

خاک های گچی از جمله خاک های مشکل آفرین است که در اثر تماس با آب و انحلال، تهدیدی برای انواع سازه های عمرانی به ویژه سازه های آبی محسوب می شوند. عوامل متعددی بر میزان و شدت انحلال ذرات گچ تاثیر دارند. نوع گچ، بافت خاک، میزان گچ موجود در خاک، شیب هیدرولیکی و دمای محیط و آب جاری از محیط خاک گچی، از جمله مهم ترین عوامل تاثیرگذار بر کیفیت و کمیت انحلال است. در این پژوهش، اثر عوامل محیطی شامل شیب هیدرولیکی و دمای آب در میزان انحلال گچ مورد بررسی قرار گرفته است. بدین منظور ابتدا نمونه های خاک گچی به طور مصنوعی و با افزودن مقادیر مختلفی از سنگ گچ طبیعی شامل صفر ، 5 ، 10 ، 20 و 30 درصد وزنی به یک خاک با بافت رسی تهیه و سپس هریک از نمونه های خاک گچی تحت شیب های هیدرولیکی مختلف شامل 5/0، 1، 2، 5 و 10 آبشویی شدند. نتایج آزمایش های انجام شده، نشان داد با افزایش درصد گچ، میزان انحلال خاک نیز افزایش می یابد. همچنین شدت آبشویی یعنی نسبت مقدار گچ خارج شده از خاک به مقدار گچ اولیه موجود در خاک، با افزایش درصد گچ خاک کاهش می یابد. علاوه بر این، با افزایش شیب هیدرولیکی، سرعت خروج آب و در نتیجه مقدار آب خارج شده از محیط خاک گچی در مدت زمان معین افزایش یافته و میزان گچ بیشتری از محیط خارج می شود. همچنین، مقدار دما تاثیر مستقیمی بر میزان انحلال دارد، به طوری که با افزایش دما میزان انحلال در دمای 50 درجه سانتی گراد، 2/5 برابر میزان انحلال در دمای 5 درجه سانتی گراد و 1/6 برابر میزان انحلال در دمای 20 درجه سانتی گراد است.