بررسی اثرات ژنی مقاومت به نماتد مولد غده (Meloidogyne Incognita) و سفیدک کرکی (Peronospora A) در توتونهای تیپ بارلی

هفت واریته توتون تیپ بارلی به نامهای burley resistant, burley banket, burley 14, burley26, burley tn 86, burley 21, burley cdl28 در سال 1379 بصورت یک طرح دی آلل یک طرفه تلاقی و والدین و نتایج آنها در سال 1380 به صورت یک طرح بلوکهای کامل تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات توتون گیلان رشت کشت و میزان مقاومت آنها در مقابل عامل بیماری سفیدک کرکی (peronospora a.) و نماتد مولد غده در ریشه توتون (meloidogyne incognita) با روش استاندارد سازمان کورستا (coresta) مورد ارزیابی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل نتایج حاصله به روش دی آلل حاکی از انطباق داده ها با مدل افزایشی - غالبیت پیشنهادی هیمن و گریفینگ بود. در خصوص صفت مقاومت واریته ها به نماتد مولد غده وجود اثرات فوق غالبیت ژنها مشهود بود و در کنترل ژنتیکی صفت مقاومت به عامل سفیدک کرکی به نماتد مولد غده وجود اثرات فوق غالبیت ژنها مشهود بود و در کنترل ژنتیکی صفت مقاومت به عامل سفیدک کرکی اثرات غالبیت جزئی ژنها نقش داشت. ترکیب پذیری عمومی و خصوصی معنی دار حاکی از نقش اثرات افزایشی غیر افزایشی ( غالبیت) ژنها در کنترل صفت مقاومت به نماتد واریته ها بود، ولی برای صفت مقاومت ارقام به سفیدک کرکی فقط ترکیب پذیری عمومی معنی دار گردید که عمدتا دلالت بر اثرات افزایشی ژنها در کنترل صفت یاد شده دارد. برآورد وراثت پذیری خصوصی بمیزان 18 تا 29 درصد برای مقاومت به نماتد و 46 تا 52 درصد برای مقاومتبه عامل بیماری سفیدک کرکی شانس متوسطی را برای گزینش لاین های مقاوم به نماتد و 46 تا 52 درصد برای مقاومت به عامل سفیدک کرکی به دست می دهد. با توجه به وجود کمترین آلودگی واریته های burley tn 86 , burley banket به عنوان بهترین والدین برای انتقال صفت مقاومت به نماتد مشخص گردیدند. به همین ترتیب burley cdl 28با کمترین آلودگی به سفیدک کرکی و داشتن ترکیب پذیری عمومی منفی و معنی دار، والد مناسبی برای انتقال صفت مقاومت به سفیدک کرکی به نتاج می باشد. از جمله نتاج دارای ترکیب پذیری خصوصی معنی دار و منفی برای مقاومت به نماتد می توان به (b. 21xb. cdl28), (b.cdl28x b.tn 86)(b. cdl28x26) اشاره نمود. به همین ترتیب نتاج حاصل از تلاقی واریته b. cdl28 با سایر واریته ها کمترین آلودگی را به سفیدک کرکی نشان دادند. این تلاقی ها می توانند انتخاب لاین های مقاوم به نماتد meloidogyne incognita را در نسلهای در حال تفکیک فراهم نمایند.