بررسی نقش مقدار نسبی آب (Rwc) و مقاومت روزنه ای در مقاومت به خشکی در گندم و ارتباط آنها با عملکرد دانه در شرایط مزرعه و گلخانه

به منظور بررسی پارامترهای فیزیولوژیک موثر در روابط آب گیاه گندم در شرایط تنش خشکی که بتوانند به عنوان معیارهایی برای انتخاب ارقام مقاوم به خشکی مورد استفاده قرارگیرند. آزمایشی با استفاده از ارقام الوند و بک کراس روشن ( مقاوم) c-73-5 و زرین ( نیمه مقاوم) و نوید( حساس) در دو شرایط تنش خشکی و عدم تنش بصورت آزمایش فاکتوریل و در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و با چهار تکرار در مزرعه و گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. در هر دو آزمایش مزرعه ای و گلخانه ای با پیشرفت مراحل فنولوژی گیاه مقدار نسبی آب (rwc) کاهش یافت. بجز در مرحله ساقه رفتن در مزرعه ارقام مختلف دارای تفاوت معنی داری در خصوص rwc بودند ولی ارقام مقاوم به خشکی برتری قابل توجهی در این ارتباط از خود نشان ندادند. در شرایط تنش رطوبت در گلخانه با پیشرفت مراحل فنولوژی گیاه مقاومت روزنه ای بیش از مزرعه افزایش یافت. در هر دو آزمایش تنش رطوبت باعث کاهش معنی دار عملکرد دانه ارقام شد ولی این کاهش در شرایط گلخانه بیشتر بود. در مزرعه در شرایط عدم تنش رطوبت عملکرد رقم نوید 81% و در شرایط تنش رطوبت 66% رقم الوند بود. در هر دو آزمایش رژیم های رطوبتی مختلف باعث تفاوت معنی دار در وزن هزار دانه شدند. در شرایط گلخانه در ارتباط با وزن هزار دانه اثر متقابل رقم و رژیم رطوبتی بسیار معنی دار بود. به نظر می رسد با توجه به رابطه بینrwc ومقاومت روزنه ای، هر دو معیار دارای ویژگی های مناسبی جهت انتخاب ارقام مقاوم به خشکی هستند ولی از آنجاییکه میزان پیوستگی تنش رطوبت در دو شرایط گلخانه ومزرعه متفاوت است، بررسی اثرات زمان وقوع تنش خشکی در تعیین شاخص های فیزیولوژیک موثر در مقاومت به خشکی ضروری است.