تجزیه و تحلیل چند متغیره جهت بررسی تنوع ژنتیکی خصوصیات مرفولوژیک ژنوتیپ های لوبیا

به منظور مطالعه تنوع ژنتیکی خصوصیات مرفولوژیک در 121 ژنوتیپ لوبیا سفید، قرمز و چیتی و گروه بندی ژنوتیپ ها جهت استفاده در برنامه های به نژادی از طریق تجزیه و تحلیل های چند متغیره ، آزمایشی در سال 1376 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه صنعتی اصفهان در قالب طرح لاتیس ساده اجرا گردید. برای کلیه صفات مورد بررسی تنوع زیادی میان ژنوتیپ ها مشاهده شد. ضرایب تنوع فنوتیپی برای کلیه صفات از ضرایب تنوع ژنتیکی بزرگتر بودند. تجزیه خوشه ای بر مبنای صفات کمی 7 گروه عمده از ژنوتیپ ها را آشکار ساخت و مشخص نمود که ژنوتیپ های لوبیا سفید، قرمز و چیتی تفاوت زیادی نداشته و توزیع پراکنده ای را در گروه های مختلف نشان می دهند. تجزیه واریانس گروه ها اختلاف بسیار معنی داری را درمیان آن ها نمایان ساخت. ژنوتیپ های گروه هفتم دارای حداکثر عملکرد بودند و زمان رسیدگی متوسطی داشتند. ژنوتیپ های گروه های 1 و 6 به علت دارا بودن حداکثر اختلاف، برای استفاده در تلاقی ها به منظور ایجاد تنوع بیشتر مناسب تشخیص داده شدند. تجزیه متغیرهای متعارف دو متغیر معرفی نمود که جمعا 2/82 درصد از تنوع را توجیه نمودند و مشخص نمود که صفات تعداد روز تا رسیدگی، طول ساقه اصلی و ساقه های فرعی و تعداد گره در ساقه اهی اصلی و فرعی سهم موثرتری در تنوع بین گروه ها دارند. تجزه مولفه های اصلی برای کلیه ژنوتیپ ها و به طور جداگانه برای لوبیاهای سفید، قرمز، چیتی رشد محدود و رشد نامحدود نشان داد که در همه آن ها 4 مولفه اصلی بیش از 4/78 درصد از تنوع موجود را توجیه می نمایند، ولی صفات مختلف سهم متفاوتی در توجیه هر مولفه دارند.