اثر دما و گیاه میزبان، بر پارامترهای رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید

اثر اقاقیا و یونجه به عنوان دوگیاه میزبان شته سیاه یونجه ، aphis craccivora koch و دو دمای 202 و 272 درجه سانتی گراد بر پارامترهای رشد جمعیت و نرخ تولید مثل زنبور و پارازیتوئید lysiphlebus fabarum marshall شته سیاه یونجه در شرایط اتاقک رشد ( رطوبت نسبی 555 درصد و دوره نوری 14 ساعت روشنایی و 10 ساعت تاریکی) مورد مطالعه قرار گرفت. هدف از این بررسی تعیین شاخص های زیستی بمنظور مقایسه نرخ رشد جمعیت این پارازیتوئید در دو دمای مختلف در روی دو گیاه میزبان متفاوت بود. نرخ خالص تولید مثلro) ) این زنبور در دماهای 20 و 27 درجه سانتی گراد روی یونجه به ترتیب 5/15 و 298/8 و روی اقاقیا به ترتیب 1/9 و 26/7 عدد بود که نشان دهنده میانگین تعداد نتاج ماده حاصل توسط هر ماده در هر نسل است. نرخ ناخالص تولید مثل (grr) که بدون در نظر گرفتن عامل مرگ و میر محاسبه می شود در دو دمای مذکور روی یونجه به ترتیب 1/16 و 46/9 و روی اقاقیا به ترتیب 3/10 و 4/7 نتاج ماده در هرماده در هر نسل تعیین گردید. نرخ ذاتی افزایش جمعیت (rm) در دو دمای مذکور روی یونجه به ترتیب 2540/0 و 2925/0 و روی اقاقیا به ترتیب 2108/0 و 2971/0 نتایج ماده در هر ماده در هر روز بود. میانگین مدت زمان یک نسل (t) روی یونجه به ترتیب 7906/10 و 2342/7 روز و روی اقاقیا به ترتیب 4757/10 و 6724/6 روز محاسبه گردید. در این تحقیق سایر پارامترهای رشد جمعیت زنبور پارازیتوئید شته سیاه یونجه شامل نرخ متناهی جمیعت (لاندا) نرخ ذاتی تولد(b) نرخ ذاتی مرگ (d) مدت زمان دو برابر شدن جمعیت (dt) و میزان افزایش جمعیت در هفته (rw) در دماهای مذکور و در دو گیاه میزبان، یونجه و اقاقیا نیز محاسبه گردید. نتایج حاصل نشان داد که میزان نرخ خالص و ناخالص تولید مثل این زنبور روی یونجه در مقایسه با اقاقیا در هر دو دمای 20 و 27 درجه بیشتر می باشد. این شاخص ها در دمای 27 درجه روی هر دو میزبان کمتر از مقادیر مربوطه در دمای 20 درجه بود. با افزایش دما در هر دو گیاه میزبان، نرخ ذاتی افزایش جمعیت افزایش، ولی میانگین طول نسل زنبور کاهش داشت. به طور کلی هم عامل دما و هم گیاه میزبان بر پارامترهای مورد بررسی این زنبور تاثیر داشت.