بررسی تحمل به خشکی 11 ژنوتیپ سویا (Glycine max. L ) در مرحله رشد رویشی

این آزمایش به منظور بررسی تحمل ژنوتیپ های مختلف سویا درمرحله رشد رویشی به تنش خشکی انجام گرفت. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار انجام گرفت. فاکتورهای آزمایش عبارت بودند از: 11 ژنوتیپ سویا و سطوح تنش خشکی ( شاهد، 3-، 7-و 10-بار). برای ایجاد تنش خشکی منحنی رطوبت خاک ترسیم و گرم آب مورد نیاز برای هر گرم خاک، مشخص شد و با توزین روزانه گلدان ها، آبیاری صورت گرفت. در سطوح مختلف خشکی برای بررسی میزان حساسیت هر یک از صفات از شاخص حساسیت به تنش استفاده شد. نتایج نشان داد که با افزایش تنش خشکی طول ساقه، سطح برگ، وزن خشک ریشه و وزن خشک کل گیاه بطور معنی داری کاهش یافتند. از آنجاییکه هنگام وقوع تنش، استراتژی گیاه برکاهش تعرق استوار است، بیشترین کاهش در سطح برگ و کمترین کاهش در وزن خشک ریشه رخ داده است. با افزایش تنش خشکی میزان پرولین موجود در بافت گیاه افزایش یافت. نتایج حاصل از تجزیه پرولین نشان داد که اگر چه پرولین به عنوان یک تنظیم کننده اسمزی موجب سازش سلول های گیاهی به تنش می شود، اما این صفت کمترین همبستگی را با سایر صفات داشت. در این تحقیق بطور نسبی ارقام متحمل دارای پرولین بیشتری نسبت به ارقام حساس بودند اما در همه ژنوتیپ ها این مسئله صادق نبود. ژنوتیپ های سویا به دلیل اختلافات ژنتیکی نسبت به تنش خشکی عکس العمل های متفاوت نشان دادند. برای بعضی صفات بین ژنوتیپ و سطوح خشکی اثرات متقابل معنی دار وجود داشت. بین صفات اندازه گیری شده ( به استثنا پرولین) همبستگی مثبت و معنی داری وجود داشت. در این تحقیق ژنوتیپ های سحر، هیل، دیر و تاحدی گرگان -3 در کلیه صفات دارای تحمل نسبی به تنش خشکی بودند. ژنوتیپ هابیت علی رغم اینکه در کلیه صفات دارای ارزش عددی پایینی بود، اما با افزایش تنش خشکی کمتر از سایر ارقام تحت تاثیر قرار گرفت و به همین دلیل دارای شاخص حساسیت پایین بود. ژنوتیپ های ویلیامزbp,lbk از حساس ترین ارقام بودند.