تاثیر اقلیم بر پوشش مرتعی مناطق دشتی شرق دریای خزر

به منظور بررسی تاثیر اقلیم ناحیه شرقی دریای خزر بر جوامع گیاهی دشت گرگان و معرفی تیپ های گیاهی ناحیه ، این مطالعه صورت گرفت . با این بررسی ، می توان شناسایی تقریبی از نوع پوشش گیاهی بخش وسیعی از مناطق شرقی دریای خزر در کشور همسایه شمالی ترکمنستان هم داشت . داده های اقلیمی شش ایستگاه هواشناسی در منطقه دشتی استان گلستان و یک ایستگاه هم جوار از کشور ترکمنستان برای یک دوره 10 ساله ( 1365- 1355) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت . نقشه خطوط همباران منطقه با استفاده از اطلاعات آماری این 7 ایستگاه تهیه و اقلیم ایستگاه های منطقه به 4 روش آمبرژه ، کوپن ، دومارتن و گوسن تعیین گردید. پوشش گیاهی ، بر روی مناطق کم ارتفاع از 20 - تا 45 متر ازتفاع از سطح دریا ، مستقر بوده که دارای پستی و بلندی های کوچک و در نتیجه ، جهت های مختلف بر روی این اراضی می باشد .برای بررسی پوشش گیاهی از تلفیق دو روش کوچلر ( ساختار گیاهی ) و برون بلانکه ( پراکنش پوشش ) بر وری واحدهای ژئومورفولوژی منطقه مورد استفاده شد . بررسی انجام شده نشان می دهد که در این دوره آماری بیشترین بارندگی در ماه های آذر و بهمن و کمترین آن در ماه های خرداد ، تیر و مرداد به ثبت رسیده است . متوسط بارندگی منطقه ، 230 میلیمتر می باشد که از سه نوع رژیم بارندگی : کوهستانی ( در نتیجه برخورد توده های هوای مرطوب دریای خزر به ارتفاعات البرز) ، جبهه ای ( انتقال توده های هوای مرطوب از محیط پرفشار، به منطقه با توده گرم کم فشار ) جابجایی ( ریزش در سطوح کوچک و با شدت نسبتاً خشک در روزهای گرم بهار و تابستان) نشات می گیرد . اقلیم آن از نوع نیمه خشک مدیترانه ای است که دارای زمستان های نسبتاً مرطوب و سرد و تابستان های خشک و گرم می باشد . اقلیم و جهت جغرافیایی از عوامل عمده استقرار جوامع گیاهی خاص در منطقه می باشند . بطوریکه هر چه از غرب به شرق پیشروی شود از میزان بارندگی کاسته می شود . فعالیت های رویشی گیاهان در این منطقه در اواخر زمستان واز اسفند آغاز می شود و به لحاظ تبخیر و تعرق بالا ، کمبود رطوبت و حساسیت خاک نسبت به فرسایش ، عمق خاک بر روی اراضی تپه ماهوری کم ومیزان شوری آنها زیاد می باشد .تیپ های رویشی خشکی پسند و شورپسند بیشترین پوشش را دارند . بیشترین تراکم پوشش در جوامع گندمی و بوته ای در دامنه شمالی ماهواره ها می باشد که در آن مهمترین گونه های گندمی ، poa bulbosa و گونه بوته ای ، aryetisia herba alba می باشند . کمترین پوشش ار در دامنه های جنوبی دارند که علاوه بر گونه های مذکور ، گونه های sipa capansis و suaeda maritima با تراکم کم دیده می شوند . در دامنه های شرقی و غربی جوامع گیاهی تقریبا با تراکم مساوی مستقر شده اند . بخش وسیعی از جنوب ترکمنستان که همجوار با مرز شمالی ایران می باشد ، از اقلیم خشک برخوردارمی باشد ( ایستگاه هواشناسی مورد بررسی از ترکمنستان ) و وضعیت فیزیوگرافی مشابهی با ناحیه مورد مطالعه دارد . با شناسایی تقریبی نوع پوشش گیاهی بخش وسیعی از مناطق شرقی دریای خزر انتظار می رود که این بخش هم از پوشش گیاهی مشابه منطقه مورد مطالعه برخوردار بوده باشد تا امکان مطالعات مشترک بین محققین کشورهای جمهوری اسلامی ایران و ترکمنستان را ایجاب نماید .