بررسی اثر برخی ترکیبات شیمیایی بر رفع خفتگی و القای جوانه زنی در دانه زیره سیاه

زیره سیاه یکی از اعضای خانواده چتریان می باشد و در برخی نواحی ایران بصورت خودرو وجود دارد . دانه زیره سیاه به علت خفتگی به سختی جوانه می زند و به همین دلیل در ایران رویش آن به برخی رویشگاههای طبیعی خاص محدود شده و زراعت نمی شود . برخی عوامل شیمیایی و فیزیک می توانند موجب رفع خفتگی دانه گیاهان و القای جوانه زنی در آنها شوند . هدف از پژوهش یافتن تیمارهای مناسب برای برطرف نمودن خفتگی بذر زیره سیاه بوده و چندین روش برای شکست خفتگی در دانه ها مورد بررسی قرار گرفته است . برای تعیین اثر تیمارهای مختلف هورمونی و شیمیایی در بر طرف نمودن خفتگی بذر زیر سیاه از غلظتهای مختلف نیترات پتاسیم ، پلی اتیلن گلیکول ، تیواوره ، جیبرلین ، کینتین ، بنزیل آدنین به تنهایی و یا همراه با نمک سدیم اتیلن دی آمین تترااستیک اسید ، جیبرلین همراه با بنزیل آدنین و بنزیل آدنین همراه با پلی اتیلن گلیکول استفاده شد . برای تعیین اثر نور و دما بر جوانه زنی بذر زیره نیز دسته ای از بذرها در تاریکی و دماهای 15 و 20 درجه سانتی گراد و دسته ای دیگر در فتوپریود 8 ساعت روشنایی و 16 ساعت تاریکی و دماهای مذکور قرار داده شدند . با توجه به بررسیهای انجام شده مشخص شد که بین میزان جوانه زنی در نور و تاریکی اختلاف معنی داری وجود ندارد . و جوانه زنی در دماهای پایین تر 15 درجه سانتی گراد بهتر صورت می پذیرد و در این شرایط دمای 15 درجه سانتی گراد و تاریکی بنزیل آدنین 10 به توان منفی 5 مولار همراه با جیبرلین 10 میلی گرم در لیتر ، بنزیل آدنین 10 به توان منفی 5 مولار همراه با پلی اتیلن گلیکول 3 درصد ، به طور چشمگیری موجب کاهش خفتگی بذر زیره سیاه شدند بطوری که بذرهای زیره سیاه در حضور تیمار بنزیل آدنین 10 به توان منفی 5 مولار همراه با جیبرلین 10 میلی گرم در لیتر بیشترین درصد جوانه زنی 87/96% را داشتند و در تیمارهای دیگر بترتیب 06/89 ، 56/76 ، 06/64 و 8/57 % بذرها جوانه زدند . تیمارهای جیبرلین 10 و 100 میلی گرم در لیتر ، کینتین 10 به توان منفی 4 مولار و بنزیل آدنین 10 به توان منفی 4 مولار تا حدی جوانه زنی بذر زیره با تحریک نمودند و غلظتهای استفاده شده نیترات پتاسیم ، پلی اتیلن گلیکول سدیم اتیلن دی آمین تتراستیک و تیواره به تنهایی در رفع خفتگی بذر زیره سیاه تاثیری نداشتند .