بررسی اثرات ژن و ترکیب پذیری عمومی و خصوصی صفات زراعی در پنبه به روش تلاقی دای آلل

قابلیت ترکیب پذیری یازده صفت زراعی در پنبه در قالب یک تجزیه دای آلل 6×6 یک طرفه ارزیابی شد. در این طرح شش والد به نام های چه کوروا، نازلی 84، تابلادیلا، سای اکرا 324 ، مهر و ساحل به کار گرفته شد. ژنوتیپ ها ( والدین و 15 تلاقی f1) در ایستگاه تحقیقات هاشم آباد گرگان در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1379 کشت شدند. برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل 1 روش 2 گریفینگ و همچنین روش گرافیکی هیمن (1956) استفاده گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که سای اکرا 324 و ساحل بهترین ترکیب شونده های عمومی برای اکثر صفات از جمله ارتفاع بوته، تعداد شاخه رویا، طول شاخه زایا، عملکرد، طول دمبرگ، قطر ساقه، و وزن قوزه بودند. واریانس های ترکیب پذیری عمومی و خصوصی نشان دادند که در توارث پذیری ارتفاع بوته، طول دمبرگ، قطر ساقه، تعداد قوزه، وزن قوزه، و عملکرد اهمیت دارند. برای تعداد و طول شاخه زایا و زودرسی اثرات غیر افزایشی مهم بودند. نتایج تلاقی چه کوروا با سای اکرا 324 از لحاظ زودرسی و تعداد قوزه بهترین ترکیب پذیری خصوصی را داشت. تلاقی چه کوروا با نازلی 84 بالاترین اثر قابلیت ترکیب پذیری خصوصی مثبت را برای بیشتر صفات کمی نشان داد. پراکنش نقاط والدین در طول خط رگرسیون حاکی از آن است که برای صفت تعداد شاخه رویا، چه کوروا دارای بیشتر ژن های غالب و نازلی 84، سای اکرا و ساحل دارای بیشتر ژن های مغلوب و بقیه والدین یعنی تابلادیلا و مهر دارای ژن های غالب و مغلوب برابر بودند. پراکنش نقاط والدین در طول خط رگرسیون برای صفت طول شاخه رویا نشان داد که تابلادیلا دارای بیشتر ژن های غالب و بقیه والدین یعنی چه کوروا نازلی 84، سای اکرا، مهر وساحل دارای ژن های غالب و مغلوب تقریبا برابر بودند.