مطالعه تجمع پرولین و روابط آبی برگ در 9 ژنوتیپ گلابی آسیایی (pyrus serotina Rehd) تحت رژیم های مختلف آبیاری

تقویت ژرم پلاسم درختان میوه کشور به منظور استفاده از آنها در تولید ارقام برتر و مقاوم به شرایط نا مناسب در ایران که جز مناطق خشک و نیمه خشک جهان محسوب می شود، از اهمیت زیادی برخوردار است. در این راستا وارد کردن ارقام خارجی و شناسایی مقاومت های موجود در این ارقام و ارقام بومی، لازمه پیشبرد برنامه های اصلاحی درختان میوه می باشد. لذا این تحقیق بر روی 9 ژنوتیپ گلابی آسیایی (pyrus serotina rehd.) که از طریق کنگره باغبانی در سال 1998 از کشور بلژیک توسط گروه باغبانی دانشگاه تربیت مدرس وارد شدند، انجام گرفت. ژنوتیپ های گلابی آسیایی مورد استفاده شامل نهال های یکساله ks13, ks14, ks6, ks7, ks8, ks9, ks10, ks11, ks12 بودند و از رقم گلابی بومی شاه میوه (shm) نیز به عنوان شاهد استفاده شد. گیاهان تحت تاثیر سه تیمار آبیاری شامل تیمار شاهد ( گیاهان هر روز آبیاری شدند)، تیمار خشکی متوسط( آبیاری زمانی انجام شد که پتانسیل آب خاک به 5/0- مگاپاسکال رسید) و تیمار خشکی شدید( آبیاری زمانی انجام شد که پتانسیل آب خاک به 1-مگا پاسکال رسید) قرار گرفتند. بعضی از شاخص های متفاوت به خشکی نظیر میزان نسبی آب برای برگ (rwc) میزان تجمع پرولین و پتانسیل آب قبل از طلوع آفتاب (plwp) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل آماری بر روی میزان تجمع پرولین، مقدار نسبی آب برگ، پتانسیل آب برگ قبل از طلوع آفتاب و همبستگی بین این صفات نشان داد که افزایش پرولین در تیمارهای خشکی معنی دار بود و مقدار آن درتیمار خشکی شدید در ژنوتیپهای مختلف بین 2 تا 7 برابر افزایش نشان داد. از طرفی مقدار نسبی آب برگ نیز درتیمارهای تحت تنش خشکی کاهش یافت و شدیدترین حالت در رقم شاه میوه مشاهده شد. همچنین بین تجمع پرولین و مقدار نسبی آب برگ در تمام ژنوتیپ ها همبستگی منفی مشاهده شد (r^2=68/3-99/9) . پتانسیل آب برگ قبل از طلوع آفتاب نیز با افزایش خشکی کاهش یافت و با تجمع پرولین همبستگی منفی نشان داد. از آنجا که تجمع پرولین در گیاهان در تنظیم اسمزی و یا بعنوان حافظ آنزیم های سیتوپلاسمی و ساختار سلولی نقش دارد لذا با توجه به این نتایج ژنوتیپ ها از لحاظ حفظ مقدار آب برگ تفاوت داشتند و بعضی ژنوتیپ ها مثل ks8, ks9, ks11 نسبت به رقم شاه میوه از مقدار آب نسبی بیشتری در شرایط تیمار خشکی شدید برخوردار بوده و مقدار پرولین بیشتری را نیز دارا بودند.