بررسی تنوع ژنتیکی و جغرافیایی ژرم پلاسم جوهای بومی مناطق شمال کشور بر اساس صفات زراعی و مورفولوژیکی

به منظور ارزیابی صفات زراعی و مورفولوژیکی و دسته بندی قسمتی از کلکسیون جو در بانک ژن از نظر درجه خویشاوندی، 424 نمونه متعلق به استان های شمال کشور در آزمایش مشاهده ای ساده بدون تکرار کشت شد. طول خطوط آزمایش یک متر و فاصله ردیف ها 30 سانتیمتر انتخاب گردید. تعداد 27 صفت زراعی و مروفولوژیکی بر اساس دستورالعمل های موسسه بین المللی توارثی اندازه گیری شد. محاسبات آمار توصیفی، همبستگی زوج صفات، برآورد عملکرد دانه با توجه به نقش سایر صفات و تجزیه کلاستر به منظور بررسی قرابت ژرم پلاسم مناطق مختلف انجام گرفت. 2/43 درصد نمونه ها از نوع دو ردیفه، 2/42 درصد نامنظم و 6/14 درصد شش ردیفه بودند. از حیث رنگ گوشوارک نوع ریشک و لما تنوع مناسبی به دست آمد. عملکرد دانه، شاخص برداشت، وزن هزار دانه، زمان 50% گلدهی، ظهور اولین خوشه و طول بوته دارای تنوع قابل قبولی بودند. عملکرد دانه با صفات طول بوته، زمان گلدهی 50% گلدهی، تعداد خوشچه در خوشه، طول خوشه، ظهور اولین خوشه، عملکرد بیولوژیک و وزن کاه و کلش همبستگی مثبت و معنی دار نشان داد. طول کرک محور اصلی با طول بوته و طول خوشه رابطه منفی و معنی دار و با تراکم خوشه رابطه مثبت و معنی دار نشان داد. ضریب تبیین در محاسبه برآورد عملکرد دانه با توجه به نقش سایر صفات زراعی نشان داد که بیش از 94% تغییرات عملکرد دانه با فاکتورهائی مانند عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت، عملکرد کاه و کلش ، طول بوته و زمان 50% گلدهی بستگی دارد. تجزیه کلاستر براساس میانگین کلیه صفات و صفات زراعی، شهرها را در 5 کلاستر گروه بندی کرد و بر اساس صفات مورفولوژیکی شهرها به 9 کلاستر تقسیم شدند.