اثر مصرف توام کادمیوم و روی در خاک آهکی بر پاسخ های گیاه گندم

کادمیوم(cd) در تغذیه گیاه عنصر سمی است و در تغذیه انسان و دام یک آلاینده محسوب می شود و غلظت زیاد آن در بخش های خوراکی گیاهان مانند دانه گندم و برنج برای سلامتی افراد جامعه بسیار خطرناک است. حداکثر غلظت مجاز کادمیوم در دانه گندم 12/0-10/0 میلی گرم در کیلوگرم می باشد. برای بررسی اثرات مصرف توام کادمیوم و روی در یک خاک آهکی منطقه کرج بر پاسخ های گیاه گندم، آزمایش گلخانه ای انجام شد. در یک آزمایش فاکتوریل و در طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در هر تیمار، پنج سطح کادمیوم ( صفر، 5/2، 5، 10 و 20 میلی گرم در کیلوگرم) و چهار سطح روی ( صفر، 10، 20 و 40 میلی گرم در کیلوگرم) به گلدانها اضافه شد و بذر گندم رقم مهدوی کشت گردید. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که مصرف کادمیوم به طور معنی داری (01/0(p< عملکرد دانه، کاه و عملکرد کل را کاهش ولی مصرف روی به طور معنی دار (01/0(p<آنها را افزایش داد. مصرف کادمیوم به تنهایی موجب 26/54 درصد کاهش عملکرد دانه شد در حالیکه با مصرف روی این کاهش عملکرد به 42/14 درصد رسید. اثرات برهمکنش کادمیوم و روی نیز به طور منفی معنی دار شد. کادمیوم غلظت و جذب کادمیوم توسط دانه و کاه و جذب کل آن را افزایش ولی مصرف روی آنها را کاهش داد. غلظت کادمیوم در کاه بیشتر از دانه ولی در مورد غلظت روی بر عکس بود. مصرف روی جذب کل کادمیوم را از 12/26 میکروگرم در گلدان در zn0 به 26/11 میکروگرم در گلدان در zn3 کاهش داد. غلظت آهن، منگنز و مس در دانه نیز با مصرف کادمیوم و روی کاهش یافت. برای کاهش غلظت کادمیوم در دانه گندم، مصرف کود روی، مصرف کود فسفر صرفا بر اساس آزمون خاک و انتخاب ارقام گندم با پتانسیل تجمع کمتر کادمیوم در دانه توصیه می شود.