ارزیابی خصوصیات کمی و کیفی لاین های اصلاحی، ارقام زراعی و بومی گندم نان به روش تجزیه و تحلیل چند متغیره

در این پژوهش خصوصیات کمی و کیفی 90 لاین اصلاح شده و 55 رقم زراعی و بومی گندم نان ، در قالب طرح آگمنت به همراه 3 شاهد و به روش تجزیه و تحلیل های چند متغیره مورد ارزیابی قرار گرفتند . دوازده خصوصیت مورفولوژیک و زراعی شامل عملکرد و اجزاء آن و هشت صفت مرتبط با کیفیت نانوایی از جمله درصد پروتئین و حجم رسوب اب sds اندازه گیری و بررسی شدند . نتایج حاصل از تجزیه مولفه های اصلی حاکی از نقش 7 مولفه در توجیه 77 درصد از تنوع کل داده ها بود . مولفه دوم در ارتباط با صفات کیفی از جمله حجم رسوب با sds و درصد پروتئین بود . عملکرد دانه و اجزاء عملکرد سهم عمده ای را در مولفه ششم داشتند . نتایج مطالعه همبستگی بین صفات زراعی و کیفی بر رابطه مستقیم زودرسی با کیفیت نانوایی و رابطه معکوس بین عملکرد دانه و درصد پروتئین دلالت داشت . متغیرهای متعارف اول و دوم صفات کیفی به طور مستقیم در ارتباط با کیفیت و کمیت پروتئین بودند . متغیر متعارف اول صفات زراعی بر رابطه منفی اجزاء عملکرد دانه تاکید داشت و در متغیر متعارف دوم صفات مرتبط با عملکرد نقش داشتند . در رگرسیون مرحله ای برای گزینش صفات توجیه کننده عملکرد پروتئین ، چهار صفت عملکرد دانه ، حجم رسوب زلنی ، درصد جذب آب و وزن دانه در سنبله با درجه تبیین 26/87 درصد از کل تنوع نقش داشتند . تجزیه خوشه ای صفات مورد مطالعه را در سه گروه طبقه بندی کرد و صفات زراعی و مرتبط با کیفیت را مجزا نمود . همچنین تجزیه خوشه ای ژنوتیپ ها بر اساس صفات کیفی و زراعی توانست لاین های اصلاح شده و ارقام زراعی و بومی را در گروه های مختلف قرار دهد . ارقام بومی از لحاظ صفات مرتبط با اجزاء عملکرد دانه و کیفیت پروتئین ظرفیت بالایی داشتند .