دستیابی به منحنی های همدمای تعادلی و پیشنهاد مدل ریاضی مناسب برای پیش بینی رطوبت تعادل برای سه رقم پسته ایرانی

پسته یکی از صادرات مهم کشاورزی ایران است که از لحاظ میوه، عطر و طعم بهترین پسته در دنیا شناخته می شود. تحقیقات مناسب در جهت بهبود رو ش های فراوری، نگهداری و بسته بندی به منظور جلب نظر خریداران خارجی بسیار ضروری است. خشک کردن مهم ترین مرحله فرآوری پسته می باشد. رطوبت تعادلی (emc) که عبارت است از: رطوبت یک ماده نمگیر (هیگروسکوپیک) در حال تعادل با محیطی ویژه (از لحاظ دما و رطوبت نسبی) در بررسی خشک کردن پسته بسیار اهمیت دارد. در این تحقیق، مقادیر رطوبت تعادلی برای سه رقم مهم پسته ایرانی که درکشور بیشتر تولید می شود (اوحدی، کله قوچی و عبداللهی) با استفاده از روش وزن سنجی در دماهای 25، 37 و 50 درجه سانتیگراد در دامنه رطوبت نسبی هوا 11/0 تا 85/0 در چهار تکرار تعیین گردید. آزمایش ها به روش لایه های نازک در محفظه های کنترل شده و عایق بندی شده انجام گرفت به طوری که شرایط ترمودینامیکی هوا ثابت نگه داشته شد. دما به وسیله ترموستات کنترل شد و رطوبت نسبی هوای اطراف نمونه ها، با استفاده از محلول های نمکهای مختلف اشباع تنظیم گردید. منحنی های همدمای دفعی برای این سه رقم تعیین گردید. با رسم نمودار برای مقادیر رطوبت تعادلی (emc) پسته و رطوبت نسبی هوا (rh) در هر سه دما برای هر رقم، منحنی های سیگمائیدی ( s شکل) حاصل گردید که در رطوبت های نسبی بالا شیب آن به شدت افزایش می یابد. پنج مدل ریاضی (چانگ- فاست، هالسی، هندرسون، اسوین و اسمیت) برای تحلیل داده های آزمایشی مورد استفاده قرار گرفتند. بررسی ها نشان داد که مدل های اسوین، اسمیت و چانگ - فاست به ترتیب برای ارقام اوحدی، کله قوچی و عبدالهی جهت توصیف و پیش بینی رابطه بین رطوبت تعادلی و رطوبت نسبی مناسب می باشند. همچنین نتایج نشان داد که در یک رطوبت نسبی ثابت با افزایش دما مقدار رطوبت تعادلی در همه ارقام کاهش می یابد. اثر رقم و دما بر مقادیر رطوبت تعادلی از لحاظ آماری، معنی دار بود.