سرعت آزاد شدن پتانسیل غیر تبادلی و پاسخ گیاه در تعدادی از خاکهای گیلان

سرعت آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی نقش مهمی در فراهم کردن پتاسیم، به ویژه در خاکهای حاوی کانیهای پتاسیم دارد. اطلاعات درباره سرعت آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی در خاکهای گیلان محدود است. هدف این تحقیق مطالعه سرعت آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی در 10 نمونه خاکهای استان گیلان به وسیله عصاره گریی مرحله ای با استفاده از اسید سیتریک 10 میلی مولار در مدت 2500 ساعت و هم بستگی ثابتهای سرعت معادلات سینتیکی با خصوصیات خاک و شاخصهای گیاه یونجه بود. پتاسیم غیر تبادلی آزاد شده، پس از 2500 ساعت در دامنه 619-134 میلی گرم در کیلوگرم بود. مطالعات هم بستگی نشان داد که پتاسیم غیر تبادلی آزاد شده هم بستگی معنی داری با پتاسیم غیر تبادلی (83/0= r) خاک داشت. سرعت آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی با استفاده از معادلات سینتیکی ارزیابی شد. بر اساس ضرائب تشخیص و خطای استاندارد برآورد سرعت آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی به وسیله معادلات مرتبه اول، انتشار پارابولیک و تابع نمایی تشریح شد. ثابتهای سرعت معادلات به ویژه در معادله مرتبه اول و انتشار پارابولیک در خاکها متفاوت بود. این تغییرات به اختلاف در توزیع اندازه ذرات، نوع و مقدار کانیهای رسی نسبت داده شد. ضریب سرعت معادله تابع نمایی هم بستگی معنی داری با خصوصیات خاک نداشت. ضریب سرعت معادله مرتبه اول هم بستگی معنی داری با درصد رس (59/- = r)، درصد شن (68/0 = r )، cef (63/0- = r) و ph (64/0 = r ) داشت. ضریب سرعت معادله انتشار پارابولیک هم بستگی معنی داری با درصد رس (76/0- = r)، درصد شن (66/0 = r)، کربنات کلسیم معادل (62/0- = r) و cef (63/0- = r) داشت. ضریب سرعت در معادله تابع نمایی همبستگی معنی داری با شاخصهای گیاهی نداشت. ضرائب سرعت در معادلات مرتبه صفر و انتشار پارابولیک هم بستگی معنی داری با شاخصهای جذب و غلظت داشتند، ولی هم بستگی معنی داری با عملکرد گیاه نداشتند.