جمهوری به مثابه سکولاریسم؛ بررسی چرایی مخالفت روحانیت با جمهوری از مشروطه تا انقلاب اسلامی

این مقاله در پی پاسخ به این سوال است که چرا روحانیت علی‌رغم همراهی با جنبش‌های مردمی، به ویژه مشروطه، از پذیرش جمهوری و همراهی با آن سرباز می‌زده و با آن ابراز مخالفت می‌کرده است؟ در پاسخ به این پرسش، این مقاله با رهیافتی تاریخی خواهان رسیدن به این نتیجه است که جامعه ایران، از جمله روحانیون، با توجه به تجربه‌های حاصله از جمهوری انقلابی فرانسه، جمهوری آتاتورک و نهایتاً جمهوری مورد نظر مارکسیست‌ها و توده‌ای‌ها، تصوری سکولار و ضد دین از جمهوری داشت و آن را در تقابل با دین و مشروعیت دینی می‌دید. بنا بر همین تصور، جامعه ایران برای حفظ تشیع، سلطنتی که مشروعیت خود را وابسته به اسلام می‌دید، را بر جمهوری سکولار و ضد دین ترجیح می‌داد. این نگرانی تا زمان طرح مفهوم جمهوری اسلامی توسط حضرت امام خمینی، که محصول بازسازی مفهوم جمهوری غربی بر اساس مبانی اسلام شیعی بود، ادامه داشته است.

Republic as Secularism: Studying the Reason of Cleric’s Disagreement with Republic since constitutionalism until the Islamic Republic

This article is to answer the question related to the disagreement of cleric with the acceptance of republic in spite of tremendous cooperation concerning the movements of people. Following to answer this question and through a historical approach, this article is going to accomplish this outcome that considering the experiences achieved through the revolutionary republic of France, Ataturk’s republic and finally a republic being Marxists’ favorite, Iran’s society including clerics was of secular and antireligion imagination towards the republic being considered against religion and legitimacy. Thanks to this mentality and in order to preserve Shiism, Iran’s society preferred monarchy, which regarded its lawfulness relying on Islam, to the secular and anti religion republic.This concern has been constantly ongoing until planning the concept of Islamic republic owing to the reconstruction of western republic on the basis of the principles of Shiite Islam by Imam Khomeini.