قاعده عدم ولایت و حقوق مردم

قاعده عدم ولایت فردی بر فرد دیگر از قواعد مسلّم فقهی است و مبنای بسیاری از احکام و موضوعات فقه است. این قاعده در فقه سیاسی از قواعد زیربنایی است، کاربردهای زیادی دارد و مبنای بسیاری از احکام سیاسی و آزادی‌های مردم به شمار می‌رود. براساس این قاعده ورود دولت به زندگی خصوصی مردم ممنوع است. ولایت حاکم در زندگی خصوصی افراد و به‌اصطلاح ولایت در انفسِ حاکم، تنها در صورتی پذیرفته است که با ادله متقن ثابت شود و از آنجا که اصل بر عدم ولایت است، در هر موردی که ولایت او ثابت نشد ولایتی ندارد. به علاوه بنا بر این قاعده حق مردم است که در عرصه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی خود تصمیم بگیرند و بدون رضایت آنان کسی برایشان در عرصه های مختلف اجتماعی تصمیم نگیرد. این رضایت به روش های مختلفی براساس شرایط زمان و مکان اجرایی می شود.