مناسبات قدرت و شریعت در سیره نبوی

فعالیت‏ها و اقدامات سیاسی پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله در مدینه، گونه‏ای خاص از اعمال قدرت را در عرصه زندگیعمومی مردم نمایان می‏سازد. از سوی دیگر، پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله پس از دریافت شریعت، به ابلاغ آنپرداخته، احکام و آموزه‏های آن را در میان مردم اجرا کرده است. ملاحظه این دو واقعیت در زندگیو سیره وی، پرسش از نسبت اعمال قدرت وی با شریعت اسلام را به پرسشی اساسی تبدیل می‏کند.مناسبات قدرت و شریعت در سیره سیاسی پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله، دو سویه است: مناسبات قدرت با شریعتو مناسبات شریعت با قدرت. سرشت و ماهیت قدرت، اهداف قدرت، ساختار نظام سیاسی وشیوه‏ها و ساز و کارهای اعمال قدرت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله، مهم‏ترین عرصه‏هایی است که در آنها قدرت باشریعت ارتباط برقرار می‏کند. سرشت و ماهیت شریعت، اهداف شریعت و شیوه‏ها و ساز و کارهایتحقق شریعت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله نیز مهم‏ترین عرصه‏هایی است که در آنها شریعت با قدرت ارتباط برقرارمی‏سازد. بر این اساس مناسبات مذکور، ارتباطی متقابل و دو سویه را به نمایش می‏گذارد؛ هر چندکه به نظر می‏رسد، قدرت در سیره سیاسی پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله تابعی از شریعت وی است. این مقاله در دوبخش مناسبات قدرت و شریعت را مورد بررسی قرار می‏دهد. در بخش نخست، مناسبات شریعتبا قدرت و در نتیجه سرشت و ماهیت شریعت، اهداف آن و نیز ساز و کارهای تحقق شریعت درپرتو قدرت وی مورد بررسی قرار می‏گیرد. در بخش دوم مناسبات قدرت با شریعت مورد توجهقرار می‏گیرد و تاثیر پذیری سرشت و ماهیت قدرت،اهداف قدرت و ساز و کارهای اعمال قدرتپیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله از شریعت اسلام بیان می‏گردد. بررسی‏های مذکور ضمن نشان دادن تقدم شریعت برقدرت در سیره سیاسی پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله، مناسبات و ارتباط دو سویه آنها را نیز نمایان می‏سازد.