تحلیلی جامعه شناختی از تحولات سیاسی انقلاب اسلامی ایران

انقلاب، براساس فرایند سیاسی و نتایج اجتماعی، مجموعه‌ای از سه روند سرنگونی رژیم سابق، دوران تعدد مراکز قدرت و دوران ایجاد نظم جدید به شمار می‌آید. دوران چندگانگی مراکز قدرت، با تشنجات و ناآرامی‌های فراوانی توام است. این دوران در انقلاب اسلامی از ابتدای پیروزی انقلاب در سال 1357 آغاز شد و تا عزل بنی‌صدر از ریاست جمهوری در سال 1360 به طول انجامید.در این مقاله، با تلفیق نظریه‌های «کرین برینتون» و «چارلز تیلی»، ضمن توصیف ویژگی‌های مقطع مزبور از انقلاب اسلامی، تحولات درون این مقطع زمانی مورد تحلیل قرار گرفته است. در مجموع به رغم وجود پاره‌ای از شباهت‌ها بین دوران میانه‌روها در نظریه برینتون و دوره زمانی مورد اشاره در انقلاب اسلامی، نقاط افتراق فراوانی نیز میان آنها وجود دارد. مضافآ این‌که در دوران مذکور، افزون بر متغیرهای سازماندهی، بسیج و قدرت سیاسی مطرح در نظریه تیلی، عوامل دیگری (حمایت امام، نوع ایدیولوژی و...) نیز در اوج و فرود جریان‌های سیاسی مختلف تاثیر داشته‌اند.