قلمرو حکومتی دین

مقاله حاضر شامل دو بخش است. در بخش نخست گستره حکومتی دین محور سخن است و نیز به بیان ادله درون دینی و برون دینی آن می‌پردازد. بخش دوم در برگیرنده سخن منتقدان این رویکرد و حامیان محدودسازی قلمرو دین به امور فردی و خروج آن از عرصه حکومت است. از آن جا که مقصد عمده این نوشتار طرح سخن منتقدان به شمار می‌رود؛ بخش اول، به ویژه ادله درون دینی، به اختصار بیان شده و بخش دوم به تفصیل آمده است. این بخش، شش دلیل را عرضه می‌کند. دو دلیل نخست که از دکتر سروش است، با تکیه بر اقتضای نوع انتظار بشر از دین و سپس طرح فقدان قابلیت، دین را از عرصه حکومت جدا می‌سازد. چهار دلیل بعدی، که از آقایان دکتر حایری و مهندس بازرگان است، با طرح تغایر میان دین و حکومت در ثبات و تحول، در قلمرو و اهداف، و در شیوه، حذف امور سیاسی ازحیطه دین را نتیجه می‌گیرد و آخرین دلیل، پیوند میان این دو را مغایر سیره عملی امام معصوم 7 می‌شمارد.