بررسی تطبیقی نظریه‌های سلطنت

در این مقاله، امکان تطابق الگوی «سلطنت شیعی» بر حکومت‌های صفویه وقاجاریه مورد بررسی قرار گرفته است؛ الگویی که با عنایت به نبودِ تعریفی جامع ومانع از آن سعی شده با بررسی نظریه‌های سلطنت ایرانشهری و سلطنت سنی بر فهم حدود وثغور آن توانا شویم. پذیرش سلسله مراتب نظم کیهانی، نگرش خاص به پدیده شر، پیوند دین وسلطنت، هیبت سلطانی وظل اللهی بودن سلطان از جمله ویژگی‌های عمومی نظریه‌های سلطنت می‌باشد. «تلقی الهی وقدسی» از سلطنت امری است که اهل سنت برای توجیه وضع موجود ورفع مشکله ارتباط میان سلطنت وشریعت به بسط آن پرداختند.«سلطنت شیعی» ضمن بهره‌گیری از خصوصیات مذکور، اصلی را نیز بر آن افزوده؛ اصلی که حافظ هویت شیعیان وخط مایز روشنی بین الگوی سلطنت شیعی با نمونه‌های رقیب بود. این اصل مهم، تبیین چگونگی رابطه سلطنت وامامت بود؛ امری که تا قبل از صفویه موضوعیتی برای بحث نداشت.