نگرش سیستمی و مسیله کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر ظرفیت‎‌های نهاد ولایت

کارآمدی نظام جمهوری اسلامی یکی از دغدغه‌های مهم در سال‌های اخیر و پس از گذشت سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی است، به‌خصوص در شرایط جدید که نقش منطقه‌ای و جهانی ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار شده و بر اساس آن مطالبات جدیدی از نخبگان و دانشمندان ایرانی در ارایه مدل‌‎های مختلف اقتصادی، سیاسی و فرهنگی در حال شکل‌گیری است. بی‌تردید ارایه مدل‌های کارآمد از اولویت‌‎های نظام اسلامی است. کارآمدی را از منظرهای گوناگون می‌توان بازشناخت؛ ولی این مقاله به دنبال تحلیل کارآمدی نظام سیاسی از منظر متغیر نگرش سیستمی است. کارآمدی در رویکرد سیستمی مبتنی بر قدرت تهیه ورودی، نحوه انجام عملیات بر آنها، نحوه سازماندهی خروجی، حفظ، استقرار و تعادل سیستم است؛ یعنی یک سیستم کارآمد سیستمی است که دارای سه مولفه کارایی، اثربخشی و تعادل باشد. لذا فردی که با نگرش سیستمی به نظام سیاسی نگاه می‌کند، نظام را کلیتی یکپارچه می‌بیند که از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. پذیرش این نگرش مجال آن را فراهم می‌آورد که ضمن تجزیه و تحلیل سیستم به طراحی، نوسازی یا بهسازی ورودی، فرایند، خروجی و بازخورد نظام سیاسی اقدام شود.نقطه عزیمت این مقاله نهادِ ولایت به مثابه نقطه تعادل نظام اسلامی و عالی‌ترین مقام مدیریت راهبردی است که می‌تواند با اعمال نگرش سیستمی ـ جوهره تفکر راهبردی ـ به مهندسی سیستم‌های کلان نظام سیاسی، نوسازی و بهسازی و در یک کلام کارآمدسازی سیستم اقدام نماید و از طریق تغییر یا تکمیل حلقه‌های مفقوده برای بهبود سیستم تلاش نماید.