نقش ارتباطات مردمی و دیپلماسی عمومی در تقویت رو ابط بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان

پس از استقلال جمهوری آذربایجان در سال 1991، رابطه این کشور با جمهوری اسلامی ایران فراز و نشیب‌های گوناگونی داشته است؛ از‌این‌رو دیدگاه‌های متفاوتی نیز در کشور آذربایجان دربارۀ ایران شکل گرفته و همین امر در برخی از دوره‌ها، سبب ایجاد فضای غبارآلود میان این دو کشور شده است. پرسش این است که چه راهکارهایی در راستای همگرایی میان این دو کشور همسایه وجود دارد؟ نوشتار حاضر با تحلیل عوامل همگرایی مانند اشتراکات و پیوندهای تاریخی، ظرفیت آیین‌های سنتی، اشتراک زبانی، اشتراک قومی و... تلاش کرده است با بهره‌گیری از چارچوب نظری همگرایی با عنوان الگوی بام (بینشی، انگیزشی و محیطی) و با روش کتابخانه‌ای و مصاحبه‌های نیمه‌ساختارمند به حل مشکل بپردازد. در این سپهر مقالۀ حاضر در حوزۀ اجتماعی و دیپلماسی عمومی در بستر راهبرد «نقش ارتباطات مردمی و دیپلماسی عمومی در تقویت روابط بین ج. ا. ا. و جمهوری آذربایجان»، راهکارهایی برای همگرایی در روابط اجتماعی دو کشور ارائه کرده است: برقراری ازدواج تمدنی میان مردمان ج. ا. ا. و جمهوری آذربایجان، راه‌اندازی گردشگر سلامت و خدمات پزشکی برای شیعیان جمهوری آذربایجان در ایران و ارائه خدمات پزشکی به مردم آن کشور و همچنین راه‌اندازی گردشگر زیارتی و مذهبی برای شیعیان جمهوری آذربایجان از اماکن مقدسه؛ مانند امام رضا (ع)، حضرت معصومه (س) شاه‌چراغ و غیره.

strategies to strengthen relations between the islamic republic of iran and the republic of azerbaijan

after the independence of the republic of azerbaijan in 1991, the relationship between this country and the islamic republic of iran experienced various fluctuations. consequently, diverse perspectives emerged in azerbaijan regarding iran, sometimes fostering an atmosphere of ambiguity between the two nations. the question arises: what strategies and solutions can foster convergence between these neighboring countries? this study delves into factors contributing to convergence, such as historical ties and shared cultural elements, the significance of traditional rituals, linguistic affinity, and ethnic commonality. employing the theoretical framework of convergence known as ime (ideological, motivational, and environmental) along with the library method and semi-structured interviews, the study aims to address this challenge. it proposes solutions for fostering social relations between the two countries within the realm of society and public diplomacy, underlining the role of public relations and public diplomacy in strengthening the ties between the islamic republic of iran and the republic of azerbaijan. these solutions include fostering civilizational connections between the people of iran and azerbaijan, promoting health tourism and medical services for shia communities in azerbaijan within iran, reciprocating medical services to the people of azerbaijan, and facilitating pilgrimage and religious tourism for azerbaijani shias to visit sacred sites in iran, such as the shrines of imam rida, lady fatima maʿsuma, and shah cheragh.