درآمدی بر الهیات سیاسی تمدنی در اندیشه‌ی مالک بن‌نبی

هدف این پژوهش ، بررسی آن‌دسته از مفاهیم و ابعاد الهیات تمدنی در اندیشه‌ی مالک بن‌نبی است که به نواندیشی و بازسازی اندیشه‌ی سیاسی به‌معنای عام و کلی آن و نه به مفهوم دولت‌سازی بینجامد. روش این پژوهش توصیفی تحلیلی است. یافته‌ها نشان می‌دهند که هدف بن‌نبی، درک درست ریشه‌ها و علل فروپاشی تمدنی اسلامی و اصلاح و نوسازی آن است. درک و فهم بن‌نبی از چالش‌های واقعی و ریشه‌های آن‌ها در جهان اسلام متفاوت از دیگر تمدن‌پژوهان بزرگ جهان اسلام است؛ این تفاوت ماهوی را حتی در روش‌های برون‌رفت از این چالش‌ها نیز می‌توان مشاهده کرد. از مهم‌ترین شاخص‌های اندیشه‌ی بن‌نبی بنیان‌گذاری طرح کلی اندیشه‌ی تمدنی او بر پایه‌ی الهیات است. وی به همزادی و پیوستگی تکوینی دین و تمدن باور دارد و معتقد است تمدن‌ها به میزانی که با تفکر دینی نسبت‌های معقول و سازنده دارند، قوام و مانایی پیدا می‌کنند و به هر میزان که از مرحله‌ی الهیات و دین می‌گریزند، ابتدا دچار عقل‌گرایی تهی از معنویت و روح شده و سپس دست‌خوش باتلاق غرایز و شهوات مختلف می‌شوند و رو به نابودی می‌گذارند. چرخه‌ی سه‌مرحله‌ای تمدن (روح، علم و غریزه) از مرحله‌ی روح و معنویت آغاز می‌شود و به عروج تمدنی می‌رسد.

An Introduction to the Political Theology of Civilization in the Thought of Malik Bannabi

The purpose of this study is to examine the concepts and dimensions of the theology of civilization in the thought of Malik Bennabi, which will lead to the rethinking and reconstruction of political thought in its general sense and not in the sense of statebuilding. The method of this research is descriptiveanalytical. The findings show that the aim of the Prophet is to understand the roots and causes of the Islamic civilization collapse, and then to reform and modernize it. Bennabi's understanding of real challenges and their roots in the Islamic world is different from other great civilizations of the Islamic world; this substantial difference can be seen even in the ways of overcoming these challenges. One of the most important features of Bennabi's thought is the establishment of the general plan of his civilization thought based on theology. He believes in the coexistence and evolutionary connection of religion and civilization and believes that civilizations, to the extent that they have a reasonable and constructive relationship with religious thought, find consistency and meaning, and to the extent that they escape from the stage of theology and religion, first suffer from spiritualism devoid of spirituality souls, then they fall into the swamp of different instincts and lusts, and face destruction. The threestage cycle of civilization (soul, science, and instinct) begins from the stage of soul and spirituality and reaches the ascent of civilization.