«یگانگیِ الهی» و «چندگانگیِ انسانی» از منظر الهیات سیاسی و تمدنی

هدف پژوهش حاضر، تحلیل و تبیین نسبت میان وحدت و کثرت در تمدن اسلامی از منظر قرآنی و استلزامات آن در دولت امت‌گرا یا «دولت تمدنی» در اسلام است. در این راستا با  رویکرد تمدنی و با روش تحلیلی تفسیری، دو عنصر «سُبُل» و «صراط» در قرآن و نسبت بین آن دو (یک راه و چندین طریق) تبیین خواهد شد. این کار کمک می‌کند تا اولاً، مقوله‌ی «سبل و صراطِ» نفس‌الامری (در عالم خلق و ثبوت) را از «سبل و صراطِ» عینی و انضمامی (در عالم اثبات) تفکیک کنیم؛ ثانیاً، رابطه ی بین سَبیل‌های متکثر و صراط واحد در عرصه‌های زمینی و زمانی را تبیین نماییم. دراین‌منظر، صراط محقَّقِ تمدنی، برآمده از تراکم و انباشت سَبیل‌های تمدنی است. تا زمانی‌که سَبیل‌های تمدنی (کثرات انسانی) انباشته نشوند، اَبَرنظام اجتماعی (صراط تمدنی) شکل نمی‌گیرد؛ و تا زمانی‌که این اَبَرنظام اجتماعی صورت نیابد، هویت تمدنی به‌وجود نمی‌آید. شکل‌گیری صراط تمدنی در پیوندی تنگاتنگ با دولت تمدنی، در سه تصویر:«دولت سرزمینی تمدنی»، «دولت سرزمینی ام‌القری» و «دولت فراسرزمینی تمدنی» است.

Divine unity and human multiplicity from the perspective of political and civilizational theology

The aim of the present study is to analyze and explain the relationship between unity and plurality in Islamic civilization from the Qur'an perspective and its implications in a nationalist state or civilized state in Islam. In this regard, the two elements of sublime and righteousness in the Qur'an and the relationship between the two (one way and several ways) will be explained with a civilized approach and analyticalinterpretive method. This helps us to distinguish, first, the category of path and path of the self (in the world of creation and proof) from the objective and concrete path and path (in the world of proof); Second, it helps to explain the relationship between multiple mustaches and a single path in the terrestrial and temporal realms. In this perspective, the path of the civilized researcher is the result of the density and accumulation of the mustache of civilization. As long as the mustaches of civilization (human pluralities) are not accumulated, social supremacy (the path of civilization) will not be formed; And as long as this social supremacy does not take place, the identity of civilization will not emerge. The path formation of civilization in close connection with the state of civilization has three images: the territorial state of civilization, the territorial state of Umm alQura and the extraterritorial state of civilization.