مشروطه، حقوق ملت و نقش آیت الله نایینی در توسعه‌ی مفهوم حق

هدف پژوهش حاضر تبیین و واکاوی مفهوم حق در اندیشه‌ی متفکران عصر مشروطه به ویژه محقق نایینی بود. در این راستا، با روش توصیفی تحلیلی، ضمن بررسی آرای فقیهان مشروطه‌خواه و اشاره به نوآوری‌های آخوند خراسانی و محمد اسماعیل محلاتی در مساله‌ی حق، نقش بی‌بدیل نایینی در پی‌ریزی طرحی نو در مفهوم حق و انواع آن بررسی شده و با بررسی اندیشه‌های مختلف در کنار اندیشه‌ی نایینی، برجستگی‌ها و کاستی‌های دستگاه فکری او در خصوص مفهوم حق مشخص شد. نتایج نشان داد، نایینی بیش از سایر هم‌عصران خود، در تبیین مفهوم حق و اقسام آن موفق بوده و حقوقی را هم در گستره‌ی یک واحد سیاسی و هم در گستره‌ی جهانی برای افراد شناسایی کرده است.

The constitution, the rights of the people and the peerless role of Naini in modern literature of the right

The aim of this study was the explanation and analysis of the concept of the right in the thought of constitutional age thinkers, especially “ Naini”.In this regard, with the descriptive analytic method, in addition to studying the votes of constitutionalist jurisconsults and referring to “ Akhund Khurasani and Mohammad Ismail Mahallati”’s innovation in the the right question, the unique role of “Naini” in the erection of a new scheme in the concept of the right and its variants have been investigated, and by examining different thoughts along with the thought of, it was noted that defects and benefits of his intellectual system regarding the concept of “The right” were determined. The results showed that he has been successful compares to others in explaining the concept of The right and all its forms, and has identified it in the range of a political unit as well as the global range for individuals.