سنگ‌‌‌‌‌‌‌نگاری، ژئوشیمی و جایگاه زمین‌ساختی سنگ‌‌های آتشفشانی ترشیری منطقه بشگز (شمال باختر سربیشه، خراسان جنوبی)

در منطقه بشگز در 50 کیلومتری شمال‌‌‌‌‌‌‌‌ باختر سربیشه و در حاشیه خاوری بلوک لوت،‌ واحدهای گدازه‌‌ای ترشیری با ترکیب آندزیت ‌‌‌‌بازالتی، آندزیت و داسیت رخنمون دارند. بافت چیره این سنگ ها، پورفیری با زمینه میکرولیتی شیشه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای، گلومروپورفیری و حفره‌ای است. کانی‌‌‌‌های اصلی در گدازه های آندزیتی شامل پلاژیوکلاز، پیروکسن، آمفیبول، بیوتیت و در داسیت ها شامل پلاژیوکلاز، کواتز، آمفیبول و بیوتیت هستند. بررسی‌‌های ژئوشیمیایی نشان می‌‌‌دهد که این سنگ‌‌ها، ماهیت کالک‌آلکالن پتاسیم متوسط تا بالا دارند. غنی‌شدگی sr، zr، cs، th، k، تهی‏شدگی nb، ti، p، ba و غنی شدگی lree نسبت به hree در نمونه‌های بررسی شده، بیانگر شکل‌‌‌‌‌گیری آنها در محیط وابسته به فرورانش و حاشیه فعال قاره ای است. بر پایه نمودار نسبت‌های عناصر کمیاب، سنگ‌‌های آتشفشانی منطقه بشگز در گستره کمان‌های آتشفشانی جوان یا مراحل آغازین فرورانش واقع شده‌اند. میزان mg# در سنگ‌‌های آتشفشانی منطقه بشگز به‏طور میانگین حدود 48 است که بیانگر نقش اجزای گوشته‌ای در تشکیل آنهاست. نسبت پایین sm/yb (کمتر از 2/5) در گدازه های بررسی شده، بیانگر نبود گارنت در منشا است. نسبت پایین zr/ba (میانگین0/34) و نسبت la/nb بالا (3/19-2/22) در گدازه های منطقه مورد مطالعه، نشان‎‌دهنده خاستگاه گوشته سنگ‏کره‎ای است. نمودارهای نسبت mree/hree، نشان از این دارد که گدازه های منطقه بشگز در قلمرو رخساره اسپینل ‎لرزولیت فلوگوپیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دار جای می‌گیرند. نسبت پایین ba/rb (0/2>) و نسبت‌ بالای rb/sr (0/1<)، حضور فلوگوپیت را در منشا تایید می کند. الگوی یکنواخت عناصر خاکی کمیاب و مقادیر متوسط lan/lun (148) در سنگ های حدواسط و اسیدی بشگز، بیانگر ارتباط ژنتیکی آنهاست.

Petrography, geochemistry and tectonic setting of Tertiary volcanic rocks in the Boshgaz area )northwest of Sarbisheh, Southern Khorasan(

In the Boshgaz area in 50 kilometers northwest of Sarbisheh and eastern margin of Lut block, Tertiary volcanic rocks with basaltic andesite, andesite and dacite composition are cropped out. The main texture of these rocks are porphyry with microlithicglass groundmass, glomeroporphyritic and vesicular. The main minerals in andesite lavas are plagioclase, pyroxene, amphibole and biotite and in dacites are plagioclase, quartz, amphibole and biotite. Geochemical investigations show that these rocks have medium to highK calk alkaline nature. Enrichment of  Sr, Zr, Cs, Th, K, depletion of Nb, Ti, P, Ba and enrichment of LREE relative to HREE in the studied rocks show that these rocks are related to a subduction zone and active continental margin setting. On the basis of trace elements diagrams, volcanic rocks of the Boshgaz area are formed in an immature arc or early stage of subdution. Mg# values in volcanic rocks of the Boshgaz area are ~48 indicating the role of mantle constituents in their formation. Low ratio of Sm/Yb(<2.5) in the studied lavas show absence of garnet in the source. Low ratio of Zr/Ba (average 0.34) and high ratio of La/Nb (2.223.19) for the studied lavas are characteristics of lithospheric mantle source. MREE/HREE diagrams show that lavas of the Boshgaz area originated from spinelphlogopite lherzolite. Low ratio of Ba/Rb (<20) and high ratio of Rb/Sr (>0.1), support the existence of phlogopite in the source. The uniform pattern of REEs and medium values of La N /Lu N (814)inintermediate and acidic rocks of Boshgaz indicate genetic relationbetween them.